در این کتاب به بررسی تاریخ ایران از ظهور اسلام تا سقوط بغداد پرداخته شده است. در بخش اول این کتاب عرب و اسلام در فصولی با عناوین عرب پیش از اسلام، حضرت محمد (ص) و آئین اسلام، خلفای راشدین، دولت اموی و دولت عباسی به بررسی کلیای از آغاز اسلام پرداخته شده است. بخش دوم این کتاب اختصاص به بررسی ایران تحت استیلای عرب دارد که درباره روابط اران و عرب از کهنترین ایام تا ظهور اسلام و جنگهای ایران و عرب مطالبی ایراد شده است. بخش سوم کتاب اختصاص به بررسی پادشاهان خراسان و ماوراءالنهر دارد. در بخش چهارم شهریاران گرگان و طبرستان و گیلان تبیین شدهاند. پادشاهان آذربایجان در بخش پنجم و پادشاهان عراق، خوزستان، فارس، کرمان و سیستان در بخش ششم بررسی شدهاند. بخش هفتم اختصاص به بررسی مهاجرت ترکان به ایران و پادشاهان ترکنژاد دارد. در بخش هشتم سلسله خوارزمشاهیان مورد بررسی قرار گرفته است. و در بخش پایانی نیز درباره سلسله مغول مطالبی آورده شده است.
ر این کتاب که از سوی "اداره کل میراث فرهنگی استان تهران "انتشار یافته تلاش شده جغرافیای تاریخی و محوطههای باستانی و بناهای تاریخی فرهنگی شهرستان "شمیران "(یکی از فرمانداریهای نه گانه تهران)، شامل "لواسان " و "رودبار قصران "به تفصیل و همراه با عکس معرفی گردد .ابتدای کتاب شامل اطلاعاتی است درباره موقعیت و اهمیت جغرافیایی شمیران، تقسیمات کشوری و فرمانداری شمیران، جغرافیای تاریخی و وجه تسمیه رودبار قصران داخل، کوهها و رودها و راههای رودبار قصران، اقوام ساکن در طبرستان قبل از مهاجرت آریاییها، تاریخ رودبار قصران از دوره آشوریها و مادها و هخامنشیان تا دوره قاجار (به ویژه دوره علویان آل بویه، غزنویان، اسماعیلیان، مرعشیان، چلاویان، جلالیان، تیموریان و آل کیا) .سپس آثار باستانی و تاریخی فرهنگی "دشت لار"، "لواسان بزرگ "و "رودبار قصران"، به ترتیب و تفکیک شهرها و روستاهای آنها معرفی شدهاند که عموما شامل محوطههای باستانی، قلعهها، امامزادهها، کاروانسراها، قبرستانها، رباطها، تپههای باستانی، مساجد و حسینیهها، حمامها، کاخها، مناظر طبیعی، باغها و سایر بناهای باستانی تاریخی است . در پایان کتاب فهرست منابع و فهرست محوطهها و بناهای تاریخی فرهنگی شمیران (لواسان و رودبار قصران)، همچنین نقشه موقعیت جغرافیایی آثار یاد شده (نقشه باستان شناسی) آمده است
جلد پنجم از نامواره دکتر محمود افشار مقاله ها و گفتارهایی است در زمینه های مربوط به تاریخ ایران، قلمرو زبان فارسی، تحقیقات ادبی، مباحث شعر فارسی، مسائل فنی زبان فارسی، عقاید سیاسی دوره قاجار، اسناد تاریخی، وضع فرهنگی و اجتماعی یزد و یادداشتها و اسنادی است که با زندگانی دکتر محمود افشار متناسب است. مقاله ها به ترتیب تاریخ دریافت آنها به چاپ رسیده است.