این کتاب به مناسبت هزارمین سال ولادت خواجه عبدالله انصاری هروی به طبع رسید ه است. مولف کتاب گازرگاه را که گوشه ای از تاریخ هرات است در زمان کم نوشته است این مکان آرامگاه و مزار پیر هرات است. گازرگاه محل مقدسی است که از قرون متمادی محل توجه بزرگان و پادشاهان و خوابگاه و اقامتگاه اهل دل بوده و پیوسته سلاطین و پادشاهان در این مکان مقدس خشت بالای خشت میگذاشتند تا به صورت موزه نفیسی بیادگار بماند. از پیکر علما، شعرا و هنرمندان که هریک چون گنجی در کنجی نهفتهاند و این موزه ایست نفیس از هنرهای زیبا از قبیل شاهکارهای معماری و طراحی و سنگتراشی و منبت کاری و خطاطی که هر گوشه آن به بیننده درسی از هنر می دهد.
چون کلمه (روه) به معنی کوه در پشتو و تاریخ سرزمین افغانستان سوابق باستانی دارد بنابراین باید گفت که این کلمه از عصر غزنویان با بسط سلطه سیاسی و کلتوری افغانان به هندو لهجه های هندی نفوذ یافته و منسوب بدان روهیله و مسکن ایشان روهیل کهند تاکنون در السنه هند مستعمل است. ولی در زبان پشتو سوابق ادبی این کلمه وسیع و مقارن است باسمای افغانستان و پشتو نخوا که هر دو قدامت تاریخی دارد...
محمدکاظم کاظمی مولف کتاب هم زبانی و بی زبانی در مورد موضوع کتاب این گونه می گوید: من در این کتاب با دلایل و شواهد مختلف از متون کهن و آراء دانشمندان امروز، نشان دادهام که «فارسی» و «دری» در واقع دو نام است برای یک زبان واحد، و حدود نیم قرن است که گروهی برای جداسازی ملل همزبان و تضعیف زبان فارسی، با این ترفند، زبان ما را دوپاره کردهاند. همچنین در آنجا نشان دادهام که تا نیم قرن پیش، این زبان حتی در مجامع رسمی و علمی کشور ما نیز «فارسی» خوانده میشده است. این سخن شاید امروزه عجیب به نظر آید، ولی در این کتاب با شواهد و مدارک کافی ثابت شده است.