کتابخانه مجازی ادبیات

از انواع آثار منثور فارسی که اهمیت آنرا نباید نادیده گرفت مکاتیب و رسائل است. رسائل اعم از آنکه اخوانی باشد یا سلطانی چه در ادب فارسی و چه در ادب عربی از جهات گوناگون شایسته تحقیق و مطالعه است. این نامه ها که از دست تصاریف زمان به سلامت جسته است همه از ادیبان بزرگ و نام آوریست که در ادوار مختلف تاریخ ادبی ایران شهرت داشته و در صف مقدم ادیبان و عالمان زمان واقع بوده اند. به همین سبب مطالعه در آنها از باب اطلاع بر دقایق لغوی و دستوری زبان فارسی نتایج سودمندی ببار می آورد. مولف کتاب تنها منشات دوره صفویه را از حیث مطالعه در سبک و روش نگارش و مطالب و موضوعات آنها به مورد تحقیق درآورده است و با نمونه هایی از آنها که در کتاب خود آورده وسیله بسیار سودمندی برای تحقیق در تاریخ دوره صفوی برای محققان تاریخ فراهم نموده است.

کتاب تاریخ تاریخ اقتصادی و اجتماعی ایران و ایرانیان تالیف عدنان مزارعی شامل ده فصل است: بخش یکم تمدن های اولیه، بخش دوم عهد باستان، بخش سوم دوران مقدونی و یونانی، بخش چهارم جنبش ایرانیان شرق- پارتها، بخش پنجم تجدید عصر ایرانیان جنوب – ساسانیان، بخش ششم ایران در جهان عرب و اسلامی، بخش هفتم آغاز بازگشت به تمدن ایرانیت، تشکیل قدرتهای ملی و محلی، بخش نهم آغاز فرمانروایی ترکان و تاتارها بر ایران، بخش دهم مشخصات اقتصادی و اجتماعی ایران بعد از اسلام تا عصر صفویه.

این فرهنگ دربرگیرنده اصطلاحات، لغات، واژه‌ها و مفاهیم ادبی و بلاغی بالغ بر دویست کتاب فنون بلاغت و ادب و آثاری است که به گونه‌ای در ارتباط با اینگونه مسائل هستند. مؤلف بر اساس مآخذ مشخص یادداشت‌های فراوانی تهیه کرده و آنها را به ترتیب الفبای فارسی همراه با مآخذ گوناگون به صورت علائم اختصاری آورده و تا آنجا که منابع استفاده‌شده اجازه می‌داده، معادل‌های لاتین واژه‌ها و اصطلاحات را نیز ذکر کرده است.

آثار اقبال لاهوری متنوع است و در هر نوع شعر طبع‌آزمایی کرده، ولی آنچه بیشتر از اقسام شعر مورد توجه شاعر قرار گرفته، همانا غزل و دوبیتی است. گرچه تعداد مثنوی‌های او نسبت به دیگر اشعار او بیشتر است؛ اما غزل با طبع سرشار و ذوق خدادادی او سازگارتر بوده و غزلیات شیوای او در «جاویدنامه» گواه این مدعاست. در این کتاب ابتدا به زندگی، آثار و افکار اقبال لاهوری اشاره‌ای گذرا شده و سپس نویسنده گزیده‌ای از اشعار فارسی اقبال را گردآوری کرده است. روش کار در این کتاب اینگونه است که ابتدا درباره کتاب یا دفتر شعر اقبال نکاتی بیان شده و سپس اشعاری از آن کتاب یا دفتر برگزیده شده است. آثار اقبال که در این کتاب انتخاب شده‌اند، عبارتند از: اسرار خودی، رموز بی‌خودی، زبور عجم، پیام مشرق، جاویدنامه، پس چه باید کرد ای اقوام شرق، و ارمغان حجاز.