کتابخانه مجازی ادبیات

کتاب ادبیات منظوم ایران که در سال هزار و سیصد و چهارده چاپ شده می باشد.این اثر توسط شبلی نعمانی نوشته شده است.اثر شعر العجم یا ادبیات منظوم ایران از پنج جلد تشکیل شده است که نوشته ی آن در اصل به زبان اردو نوشته شده است. در سه جلد نخست آن نویسنده درمورد به سخنوران ممتاز فارسی اطلاعات داده و در قسمتهای چهارم و پنجم درمورد واقعیت و ماهیّت شعر و شاعری موشکافانه بحث می نماید . از نظر پژوهش محسّنات شعری و در مجموع پیشکار ها و معیارات نظریات ادبیّات دو جلد آخر آن اهمیت بسیار مهمی را کسب کرده و از جانب محققان به عنوان شاهکار مولانا شبلی اعتراف نموده است. همان طور که خود مولانا شبلی همچنان تأکید نموده و سه جلد اول دیباچه دو جلد دیگر به حساب می آید. محمّد اقبال سه صفت نادر شبلی نعمانی و نخست تاریخ دانی و دوّم وارد بودن به زبان عربی و سوّم ذوق درست شعر و سخن و خود شاعر بودن را سبب مایه‌دار بودن نقد شبلی درمورد شعر و اهمیت عمومی ‌جهانی کسب کردن شعر العجم دانسته است .

این کتاب دارای چهار فصل و مجموعا دربرگیرنده زندگی و آثار ۲۲۷ نفر از پارسی سرایان قفقاز است. هر فصل به شاعران یک منطقه قفقاز (آران، ارمنستان، داغستان، گرجستان) اختصاص یافته است. نخستین شاعری که زندگی و احوالش در این مجموعه معرفی شده، «ابوالعلای گنجه ای» متوفی به سال ۵۵۴ ه.ق و آخرین آنها، «ناظم ایروانی» متولد سال ۱۳۴۲ ه. ق است. در پایان کتاب نیز فهرست ماخذ و منابع به ترتیب الفبایی تخلص یا نام مولفان آمده است.

محمد شبلی نعمانی (1275-1332ق)، نویسنده، محقق، اسلام‌شناس، ادیب، شاعر، شیفته ادبیات و زبان فارسی و بخصوص حافظ شیرازی، مؤلف تاریخ علم کلام. در سال 1857‌م در دهکده بندول، جزوى از بخش اعظم گر، از استان ایالات متحد هند، چشم به جهان گشود. او ذوق لطیف و حسن سلیقه در کارها و نیز مزاج شاعرانه و عاطفه عاشقانه‌اى داشت و به زبانهاى اردو و فارسى اشعارى سروده است ولى کمتر به این حرفه مشغول بوده است ولى چون طبع پرجوشى داشته است وقایع و پیش آمدها را به نظم در می‌آورد. جالب است که نیمى از کلیات اردوى وى صبغه سیاسى دارد ولى اشعار فارسی اش فاقد این جنبه است و در سال 1883 به طور متناوب به فارسى اشعارى سروده است که حدود دو هزار بیت می‌باشد ولى او علاقه وافرى براى نوشتن داشت و به همین دلیل غزلیاتى از او بر جاى مانده که ناقص و ناتمام مانده است...

شبلی نعمانی در این کتاب به شرح حال و نیز اخلاق و عادات عارف دانشمند مولانا جلال‌الدین رومی پرداخته و چون منظور اصلی وی در حقیقت اظهارنظر در «دیوان» به‌ویژه «مثنوی» دو اثر نفیس مولاناست، به این معنی که این دو کتاب گرانبها را خواسته با میزان انتقاد علمی سنجیده و محسنات و معایب آنها را معلوم بدارد، بنابراین توجه خود را بعد از شرح حال به طرف آثار یعنی این دو کتاب معطوف داشته و در اطراف آن به‌ویژه پیرامون مثنوی مبسوط سخن رانده است.