کتابخانه مجازی ادبیات

احمد اقتداری در اوائل 1304 در لار متولد شد. تحصیلاتش را در دانشکده حقوق دانشگاه تهران به پایان برد و در جوانی مدتی رئیس فرهنگ لارستان و مدتی شهردار لار بود. رکن‌زاده آدمیت زندگینامه مختصر او را در جلد پنجم دانشمندان و سخن‌سرایان فارس درج کرده است. اقتداری سپس به تحقیق روی آورد و در این حوزه نامدار شد. احمد اقتداری پسر مرتضی قلی خان اقتداری گراشی و نوه حسنعلی خان گراشی است. حسنعلی خان در وقایع مشروطیت نایب‌الحکومه لارستان و هوادار قوام‌الملک شیرازی (حاکم فارس) و «مستبدین» بود. آقا سید عبدالحسین لاری، که مشروطه‌خواه بود، علیه او قیام کرد و حسنعلی خان و هفتاد نفر از همراهانش را، که گراشی و اوزی و بیرمی بودند، کشت. این ماجرا منشاء اختلافی است که تا سالها میان لاری‌ها از یک سو و گراشی‌ها و اوزی‌ها و بیرمی‌ها از سوی دیگر دوام آورد. استاد اقتداری آثار بسیاری در حوزه تاریخ جنوب به چاپ رسانده که می‌توان به «فرهنگ لارستانی»، «لارستان کهن»، «خلیج فارس»، «کشته خویش»، «از دریای پارس تا دریای چین»، «کاروان عمر»، «خاطرات سدیدالسلطنه»، «یک‌صد و پنجاه مقاله در زمینه‌های ایرانشناسی و خلیج فارس» و ترجمه «الفوائد ابن ماجد» اشاره کرد. «زبان‌های محلی و فولکلور خلیج فارس»، «سرگذشت تاریخی چهار جزیره در خلیج فارس»، «تاریخ و جغرافیای خلیج فارس»، «خلیج فارس و آشنایی با امارات آن»، «محاکمه خلیج فارس‌نویسان» و «خلیج فارس و نام آن» نیز برخی از مقالات این پژوهشگر به‌شمار می‌آیند. ...شوش یکی از قدیمی ترین شهرهای جهان است. حفاریهای باستان شناسی نشان می دهد که این منطقه در 9000 سال پیش از میلاد محل سکونت کشاورزان بوده .آنها از زندگی خود آثاری بر جای گذاشته اند که اکنون به صورت تپه های گوناگون باستانی کشف شده است .در 5000 سال پیش از میلاددر این مکان مردم در قلعه زندگی می کردند و از4000سال پیش زندگی در شوش به صورت شهری در آمده است. این منطقه که بین رودهای کرخه و دز قرار دارد پایتخت سیاسی ایلامیها بوده است. قلعه ایلامیها روی تپه ای در مرکز شهر شوش واقع بوده که فرانسویها روی آن قلعه جدیدی احداث نموده اند . در کنار آن تپه شاهی قرار دارد که احتمالا به صورت زیگورات بوده. است و درنزدیکی آن تپه صنعتگران قرار دارد. آشوربانیپال بین سالهای 465-460 قبل از میلاد شهر شوش را فتح کرد و آنرا مانند دیگر فتوحات آشوریها با خاک یکسان کرد. داریوش اول هخامنشی آنجا را بازسازی نمود و کاخ آپادانای خود را در تپه شاهی برپا نمود. خشایارشا نیز در شوش زندگی می کرده است.در زمان اردشیر اول متاسفانه در اثر آتش سوزی بزرگی اکثر بناهای شوش از بین رفتند .بقایای این آثار باستانی در قرن بیستم از زیر خاک بیرون آمدند. قسمت عمده ای از آنها در اثر تسطیح دشت خوزستان برای اهداف کشاورزی از بین رفته است و جنگ تحمیلی نیز خسارات زیادی به آثارباستانی وارد کرده است . حفاریهای غیر مجاز ساکنین دشت و حمله باستان شناسان غربی ، باعث شده است قسمت عمده ای از این آثار از بین برود یا به موزه هایی همچون لوور برسد...

مقاله های این کتاب برخی تالیف و برخی آثار نویسندگان برجسته اند و به مضمونهایی چند می پردازند که همه در مقوله فرهنگ و ادب و هنر و تاریخ جای می گیرند و از جمله عبارتند از: زیبایی شناسی و رمزپردازی، سنت و تجدد، زمان در قصه، خواب و خواب گذاری، سعدی، گوته، نیچه، الوار، پروست، نقد هنری، روانکاوی، خاورشناسی جدید، فرهنگ ژاپنی، سیمای زن در طول تاریخ و نیز مبحثی که عنوان خویش را به کل کتاب بخشیده است.

اثر دو جلدی حاضر که در یک مجلد به چاپ رسیده، پژوهشی است درباره تاریخ، فرهنگ، تمدن و مناسبات و تحولات اجتماعی و اقتصادی مردم تاجیکستان .این مباحث براساس دوران تاریخی موضوع مورد بحث به دوره‌های قدیم، قرون وسطی و قرون جدید تقسیم شده و از عهد باستان تا انقلاب 1917کمونیستی شوروی سابق را در برمی‌گیرد . جلد نخست این مجموعه که به بررسی و تحلیل((تاریخ قدیم و قرون وسطای)) تاجیکان اختصاص دارد، شامل چهار فصل با این موضوعات است :فصل نخست با عنوان((نظام جماعتی ابتدایی و انقراض آن در سرزمین آسیای وسطی)) مشتمل بر دو باب است : ((جماعت‌های اولیه در آسیای وسطی)) و ((طایفه‌های شرق ایرانی آسیای وسطی در آغاز پیدایش جامعه طبقاتی(قرون نهم تا اواسط قرن ششم قبل از میلاد))) .فصل دوم که((اجداد تاجیکان در دوره رشد مناسبت‌های برده‌داری))نام گرفته، شامل پنج باب است1 : آسیای وسطی در هیات دولت هخامنشی، 2 مبارزه مردمان آسیای وسطی در مقابل استیلاگران، 3 یونان و باختر و پارت در قرن‌های سوم و دوم قبل از میلاد، 4 آسیای وسطی در دوره کوشانیان، 5 نظام اجتماعی و اقتصادی آسیای وسطای باستان .در فصل سوم، از دوران((پیدایش مناسبات فئودالی در آسیای وسطی)) سخن به میان آمده این دو مبحث را شامل می‌شود :((قبایل و اقوام آسیای وسطی در قرن‌های چهارم تا ششم میلادی)) و ((مردمان آسیای وسطی از قرن چهارم تا ابتدای قرن هشتم میلادی)) .آخرین فصل جلد اول درباره((آسیای وسطی در زمان رشد و استقرار نظام فئودالی)) است که طی آن، تاریخ سیاسی و مناسبات اقتصادی و اجتماعی و اوضاع فرهنگی تاجیکان از ظهور اسلام تا عصر تیموری تشریح می‌شود . مباحث مطرح شده در این فصل عبارت‌اند از :((مردم آسیای وسطی در هیات خلافت عرب))، ((انجام روند تشکل مردم تاجیکستان و سازمان دولتی آنها در دولت‌های طاهریان، صفاریان و سامانیان(قرن نهم و دهم میلادی)))، ((خلق تاجیک در قرن نهم تا ابتدای قرن سیزدهم میلادی :دولت‌های غزنوی، قراخانیان، غوریان و خوارزمشاهیان))، ((خلق تاجیک در دولت چنگیزخان)) و ((مردم تاجیک در دولت تیمور و تیموریان)) .در جلد دوم این مجموعه، مخاطبان با تاریخ دوره جدید تاجیکان و تاجیکستان آشنا می‌شوند .مباحث این جلد بدین قرار است :((خلق تاجیک در دولت شیبانیان(قرن شانزدهم میلادی)))، ((خلق تاجیک در دولت جانیان (قرن هفدهم تا نیمه اول قرن هجدهم میلادی)))، ((تاجیکان در امارت بخارا و دولت خانی خوقند(اواسط قرن هجدهم تا اواسط قرن نوزدهم میلادی)))، ((تاجیکان در دوره ملحق شدن آسیای وسطی به روسیه و رشد مناسبات سرمایه‌داری در این سرزمین))، ((احوال مردم تاجیک و مبارزه آنها بر ضد امارت بخارا و حکومت تزاری(نیمه دوم قرن نوزدهم میلادی)))، ((مردم تاجیک در آستانه انقلاب و دوره انقلاب، سال‌های 1905 1907م)) و ((مردم تاجیک از 1908تا 1917م)) .یادداشت‌های مربوط به هر مبحث در پایان همان مبحث(باب) آمده و بخش پایانی کتاب به توصیف منابع و فهرست آنها اختصاص یافته است .