این کتاب، انعکاسی از یک حادثه مهم تاریخی و مبدأ یک تحول بزرگ در تاریخ ایران شناخته میشود. سال 1324 رو به اتمام بود که یک میسیون به ریاست قوامالسلطنه ـ نخستوزیر ایران ـ عازم پایتخت اتحاد جماهیر شوروری سوسیالیستی شد تا روابط دو کشور ایران و شوروی که متزلزل شده بود و به گسسته شدن تهدید میگشت، استوار سازد و بر شالودهای صحیح و متین بنا کند. در این میسیون افزون بر نخستوزیر، یازده نفر از طبقات مختلف پارلمانی، اقتصادی، اداری و مطبوعات شرکت داشتند. این کتاب سرگذشت این سفر است.
جلد پنجم از نامواره دکتر محمود افشار مقاله ها و گفتارهایی است در زمینه های مربوط به تاریخ ایران، قلمرو زبان فارسی، تحقیقات ادبی، مباحث شعر فارسی، مسائل فنی زبان فارسی، عقاید سیاسی دوره قاجار، اسناد تاریخی، وضع فرهنگی و اجتماعی یزد و یادداشتها و اسنادی است که با زندگانی دکتر محمود افشار متناسب است. مقاله ها به ترتیب تاریخ دریافت آنها به چاپ رسیده است.
محمد درخشش در مقدمه کتاب خطابه آقای سیدحسن تقی زاده می گوید: در طی سلسله سخنرانی های سال 1337 باشگاه مهرگان به علت آنکه، نهضت مشروطیت ایران قسمت مهمی از تاریخ کشور ما را تشکیل میدهد اینجانب برای روشن شدن نکات تاریک این نهضت تاریخی از دانشمند محترم جناب آقای تقی زاده درخواست نمودم مشاهدات و اطلاعات خودشان را ضمن یک یاد دو سخنرانی در باشگاه مهرگان برای معلمین بیان نمایند و بسیار از ایشان متشکرم که دعوت بنده را قبول فرمودند و در باشگاه مهرگان به ایراد یک سلسله سخنرانیهای مفید و مهم اقدام نمودند.