موضوع کتاب خودآگاهی و تاریخ پژوهی در مورد همایش بزرگداشت دکتر عبدالهادی حائری میباشد که بعد از چند سخنرانی از دکتر بهزادیان پور، دکتر زهرا افشار و دکتر مشکوه الدینی، در بخش اول مقالاتی ارائه شده در همایش آمده است: مقالاتی از دکتر منصوره اتحادیه درباره مهاجرت ملیون در جنگ جهای اول، دکتر احسان اشراقی درباره پیشگامان تصحیح انتقادی متون تاریخی، دکتر محمدرضا جلالی درباره نگاهی روان شناختی به شخصیت دکتر حائری. (نام چند مقاله به عنوان نمونه در این معرفی کوتاه ذکر شد) در بخش دوم مقالاتی بود که به این همایش تقدیم شده بود با این عناوین: جنبش مشروطیت و گفتمان دولت-ملت از دکتر محمدعلی اکبری، پیامدهای جنگ جهانی اول از دکتر علیرضا ملائی و ....در بخش سوم ترجمه بخشی از مقالات دایره المعارفی دکتر حائری آمده است: حاج آقا حسین طباطبایی بروجردی از حجت فلاح توتکار، شیخ محمد خیابانی از فلاح توتکار، و شیخ مرتضی انصاری از نقی لطفی و ...
کتاب حاضر دارای سه بخش است. در بخش نخست پنج مقاله از احمد شاملو (خاش "تابوئی" در پایتخت عطش)؛ منوچهر هزارخانی (یادداشت هایی درباره خصوصیات یک فرهنگ دلال)؛ باقر مومنی (میرزای علوی)؛ علی اکبر اکبری (شرکت های تجاری و مساله عرضه سهام به مردم)؛ خسرو گلسرخی (فرهنگ پویا و فرهنگ مومیایی شده)؛ کار شده است. در بخش دوم با نام شعر شعرهایی از سیاوش کسرایی، شفیعی کدکنی، خسرو گلسرخی و .... آمده است و در قسمت آخر که قصه نام دارد به قصه هایی از احمد محمود، اصغر الهی، نسیم خاکسار و فریدون تنکابنی پرداخته است
کتابی که ترجمه آن اینک از نظر شما میگذرد رساله مختصری است که بیشتر برای تدریس در مدارس نوشته شده است. فلیسین شاله، درین رساله موجز سعی کرده است چنانکه شیوه اوست تمام مسائل مهم متافیزیک را با بیان ساده و دلپذیری مطرح و تقریر کند. بیان او در مورد مباحث فلسفی بیان یک فیلسوف نیست بیان یک معلم است. بیان او در مورد انتقاد، معتدل و در قضاوت، محتاط جلوه می کند. اقوال و آراء را با بیان ساده و موجزی تقریر می نماید و در همه حال سعی دارد تمام مطالبی را که درباره هر کدام از مسائل متافیزیک گفته اند، تا حدامکان جمع و نقل نماید. معذلک بدون سابقه ذهنی درک مطالب او دشوار خواهد بود. خواننده این کتاب وقتی به خوبی می تواند این مسائل مهم و دقیق و مبهم را درک کند که با جمال از تاریخ فلسفه را می توان توصیه کرد. خواننده ایرانی در چنین مواردی می تواند به کتاب نفیس "سیر حکمت در اروپا" مراجعه نماید.