محمد مهدی واصف (۱۸۰۲- ۱۸۷۴م) از بزرگان مَدراس- جنوب هندوستان – است. هفده سال در "فورت سِنت جورج کالج" در مَدراس، عربی و فارسی تدریس میکرد. وی دارای تالیفاتِ زیادی به فارسی است. نامه های فارسی او با نام «رقعاتِ واصفی» در ۷ ربیع الثانی ۱۲۶۴ هجری از کارخانه جامع الاخبار در شهر مَدراس هندوستان به اهتمامِ سید رحمت الله منتشر شد که اکنون بسیار نایاب است. از این چاپ، یک نسخه در کتابخانه «جامعة العلوم الثنائیه» در کَدپا، هندوستان است که دست کم دو ورق آن از بین رفته است. نسخه خطی کاملی از «رقعات واصفی» نزدِ دکتر معین الدین عقیل بود. این نسخه خطی چهار سال پیش از درگذشتِ واصف یعنی در سال ۱۲۸۵ هجری زمانی که واصف در حیدرآباد دکن مقیم بود، کتابت شده بود. این رقعات را واصفی به فارسی و برای سید جام عالَم (مرشدش)، برادرش، فرزندش و دوستش نوشته بود. دکتر معین الدین با مقدمه و تعلیقات به زبان اردو متن فارسی را تصحیح نموده است. در پایان کتاب "شجرههای خاندان" آمده است.
عظیمترین شاهکار تاریخی که در عصر مغول به رشته تألیف درآمده و بزرگترین آثار ادبیات ایران کتاب «جامع التواریخ» تألیف خواجه رشیدالدین فضلالله است که شامل خصوصیات زندگانی و احوال مغول و عصر تسلط اینان است. این کتاب به امر غازانخان و اولجایتو در تحت سرپرستی وزیر معروف همدانی در سال 710 هـ.ق فراهم آمده و شامل سه مجلد است: جلد اول در تاریخ مغول، جلد دوم در تاریخ عمومی و عالم بنام اولجایتو، جلد سوم در جغرافیا. جلد سوم گویا از بین رفته یا تألیف نشده است.
«لُغَتِ فُرس» یا فرهنگ اسدی نام واژهنامه مهم و قدیمی است که اسدی طوسی شاعر سرشناس سده پنجم هجری آن را تألیف کردهاست. اسدی در این کتاب برای شرح غالب لغات، شاهد یا شواهدی از شاعران میآورد. ترتیب واژههای این واژهنامه بر پایه حرف آخر آنها است. اسدی همانگونه که خود گفته، این کتاب را برای آن نوشت تا شاعران و نویسندگان پارسیزبان سرزمینهای غربی ایران که با برخی از واژههای بهکاررفته در خراسان و فرارود آشنایی نداشتند بتوانند مشکلات لغوی خود را به یاری این کتاب رفع کنند. این کتاب کهنترین لغتنامه فارسی است که در قرن پنجم قمری تألیف گردیده است. آنچه درباره این کتاب قابل توجه است، این است که دستهبندی لغات در این کتاب به شیوهای است که نشان میدهد هدف از تألیف آن راهنمایی شاعران بوده تا اگر در قافیه شعر محتاج کلمهای شدند و معنی آن را ندانستند، در این کتاب بیابند و استفاده نمایند.