در اثر حاضر تلاشی شده اوضاع و احوال اصفهان از جمله مراحل شکلگیری، توسعه، آبادانی، مشخصات جغرافیایی، اوضاع اجتماعی ساکنان آن و کیفیت زندگانی طبقات مختلف مردم و آداب و رسوم و نحوه گذران اهالی و چگونگی تحولات و سوانح و پیشامدهای تاریخی آن در روزگار گذشته از زاویه نگاه گروهی از سیاحان خارجی نشان داده شود .تعداد جهانگردانی که توصیف اصفهان از زبان آنها در این کتاب آمده 58نفر میباشند که نخستین آنها ابن حوقل و آخرین فرد میرزا سراج است . در ابتدای هر قسمت نیز شرح حال کوتاهی از زندگی، تحصیلات، مقام و موقعیت، هدف مسافرت یا ماموریت و خط سیر آنها در ایران و دیدگاهشان از ایران و ایرانی ذکر شده است .فهرست منابع، اسامی اشخاص و مکانها صفحات پایانی را به خود اختصاص داده است .از جمله مسافران مورد استناد در این کتاب عبارتاند از :ابن حوقل، ابودلف، ناصرخسرو، مارکوپولو، ابن بطوطه، کنتارینی، باربارو، برادران شرلی،
ر این کتاب که از سوی "اداره کل میراث فرهنگی استان تهران "انتشار یافته تلاش شده جغرافیای تاریخی و محوطههای باستانی و بناهای تاریخی فرهنگی شهرستان "شمیران "(یکی از فرمانداریهای نه گانه تهران)، شامل "لواسان " و "رودبار قصران "به تفصیل و همراه با عکس معرفی گردد .ابتدای کتاب شامل اطلاعاتی است درباره موقعیت و اهمیت جغرافیایی شمیران، تقسیمات کشوری و فرمانداری شمیران، جغرافیای تاریخی و وجه تسمیه رودبار قصران داخل، کوهها و رودها و راههای رودبار قصران، اقوام ساکن در طبرستان قبل از مهاجرت آریاییها، تاریخ رودبار قصران از دوره آشوریها و مادها و هخامنشیان تا دوره قاجار (به ویژه دوره علویان آل بویه، غزنویان، اسماعیلیان، مرعشیان، چلاویان، جلالیان، تیموریان و آل کیا) .سپس آثار باستانی و تاریخی فرهنگی "دشت لار"، "لواسان بزرگ "و "رودبار قصران"، به ترتیب و تفکیک شهرها و روستاهای آنها معرفی شدهاند که عموما شامل محوطههای باستانی، قلعهها، امامزادهها، کاروانسراها، قبرستانها، رباطها، تپههای باستانی، مساجد و حسینیهها، حمامها، کاخها، مناظر طبیعی، باغها و سایر بناهای باستانی تاریخی است . در پایان کتاب فهرست منابع و فهرست محوطهها و بناهای تاریخی فرهنگی شمیران (لواسان و رودبار قصران)، همچنین نقشه موقعیت جغرافیایی آثار یاد شده (نقشه باستان شناسی) آمده است
جلد پنجم از نامواره دکتر محمود افشار مقاله ها و گفتارهایی است در زمینه های مربوط به تاریخ ایران، قلمرو زبان فارسی، تحقیقات ادبی، مباحث شعر فارسی، مسائل فنی زبان فارسی، عقاید سیاسی دوره قاجار، اسناد تاریخی، وضع فرهنگی و اجتماعی یزد و یادداشتها و اسنادی است که با زندگانی دکتر محمود افشار متناسب است. مقاله ها به ترتیب تاریخ دریافت آنها به چاپ رسیده است.