یکی از شاگردان دارالفنون به اسم زین العابدین در زمان سلطنت ناصرالدین شاه قاجار و حکمرانی رکن الدوله در خراسان به مشهد آمده و آمارگیری کرده است که به کتابچه زین العابدین معروف است. این نسخه که ظاهرا نسخه اصل و منحصربه فرد است در کتابخانه مجلس موجود است. مولف برای نوشتن این مقاله در مورد محله‌های مشهد ازاطلاعات این کتاب بهره برده است. زین العابدین آمار هریک از شش محله اصلی مشهد را جداگانه و به صورت جدول آورده و حتی جزئیاتی از قبیل اسم و شغل رئیس خانواده و تعداد اولاد ذکور و اناث را به تفکیک ذکر کرده است. مشاغل از دو نظر قابل توجه هستند یکی از لحاظ زبان فارسی زیرا در بین آنها ترکیبات زیبا و شایان توجه بسیار است و دیگر از نظر مردم‌شناسی و روشن‌گری حرفه‌ها و کارهای سابق مشهد. این مقاله توسط تقی بینش در مجله دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه فردوسی در سال 1356 منتشر شده است.

منابع مشابه بیشتر ...

658846839b31b.jpg

راه راستان (زندگانی چهارده معصوم (ع))

دایره المعارف تشیع

زندگانی یا سیره معصومین همواره چیزی فروتر یا فراتر از تاریخ نگاری و تراجم احوال دیگران بوده است. زیرا عنصر اعتقاد و مبالغه دوستانه و دوستدارانه در این کار دخالت می کرده است و تاریخ زندگانی بزرگان دین را بعضا با هاله ای از افسانه و اسطوره و خوارق عادات می پوشانده است. چنانکه از قرون اولیه تا نگارش ناسخ التواریخ همین دید حاکم بوده است. در عصر جدید تاریخ نگاری روشمندتر شده است و امروزه نسبت ندادن علم غیب و معجزات شگرف به ائمه اطهار به حساب کم اعتقادی یا بددینی تاریخ نویس یا سیره نگار گذاشته نمی شود. معصومین چهارده گانه دارای شخصیت قدسی و مقام عصمت اند و تصویر تحقیقی به دست دادن از زندگی و آثار آنان در عصر ما موثرتر از توصیف تبلیغی است. سیره های چهارده گانه این مجموعه با همین دید تاریخی – تحقیقی واقع نگاری نوشته شده است. زندگی ائمه اطهار که به قلم دکتر سیدمهدی جعفری است کلیه مقالات یازده گانه به همت شادروان محمدحسین مشایخ فریدنی، رفع الله درجته، تنقیح و تهذیب شده و بخش مناقب به هریک اضافه شده است.

651d69a9666c5.jpg

یادداشتهای مینوی - جلد اول

مجتبی مینوی

کتاب حاضر که مشتمل بر یادداشت های مربوط به "رجال" و یک مقاله مفصل و بالنسبه منسجم زیرعنوان "فایده تاریخ" یا "روش تحقیق" است به عنوان مجلد اول "یادداشت های مینوی" به پیشگاه اهل علم و تحقیق عرضه می گردد. در اجرای طرح کلی تنظیم، تدوین و چاپ مجموعه دستنوشته های استاد، ما پایه کار خود را آغاز بر بخش عمده یادداشت ها که تفکیک و عنوان بندی شده است، قرار دادیم. البته حق این بود که قبل از اقدام به چاپ یادداشت ها، نوشته های پراکنده و مغشوش هم مورد بررسی و موضوع یابی قرار گرفته باشد و مطالب ذیربط در میان یادداشت های بخش اصلی توزیع شده باشد، لیکن چون این کار اولا نیاز به زمان بیشتر داشت و در نتیجه چاپ مجموعه یادداشت ها به خاطر آن تا مدتی نامعلوم به تعویق می افتاد و ثانیا کمیت این برگه های مغشوش چنانکه گفته شد آنچنان قابل توجه نیست که کمبود آن فعلا بر طرح کلی کار به لحاظ کیفی اثر منفی بگذارد و ثالثا چنانکه آمد چون هنوز هم کتب بسیاری در کتابخانه مینوی وجود دارد که استاد بر آن ها حاشیه نویسی کرده و این حواشی نیز الزاما باید در آینده بر مجموعه یادداشت ها اضافه شود؛ بنابراین بهتر دیدیم عجالتا عمده یادداشت ها به تدریج چاپ و نشر گردد و همزمان با آن برگه های پراکنده و مطالب حواشی کتابها هم استخراج تفکیک و تدوین شود تا در چاپ بعدی "یادداشت های مینوی" به عناوین ذیربط الحاق گردد. اهم عناوین موضوعی یادداشت های بخش اول- اصل دستنوشته ها اینهاست: رجال؛ روش تحقیق؛ تصوف؛ فردوسی و شاهنامه؛ دستور زبان فارسی؛ اشتقاق سازی عامیانه؛ عروض؛ بدیع و قافیه؛ سفرنامه ها؛ درباره مولوی و کسان او؛ مولویان، سلطان ولد و مابعد او؛ نوروزنامه و خیام؛ ویس و رامین، ناصرخسرو و اسمعیلیه؛ درباره مویسقی، جامی؛ عبیدذاکانی و موش و گربه، نسخه های خطی ترکیه و انگلیس؛ یوسف و زلیخا، نظام الملک و سیاست نامه و ...

دیگر آثار نویسنده بیشتر ...

611bc006a5a07.jpg

المصادر، جلد دوم

این کتاب لغتنامه‌ای است تنظیم شده بر اساس مصادر ثلاثی و مزید زبان عربی و ترجمه آنها به زبان فارسی. این کتاب از جمله فرهنگهای دو زبانه مهم و فرهنگی تخصص است که فقط مصادر عربی . معانی فارسی آنها را دربردارد. با پاره‌ای توضیحات مختصر و مفید و نظم معنوی با رعایت ترتیب حرف آخر حروف تهجی و قواعد صرفی و از نظر تاریخی در نوع خود قدیم‌ترین است.بنابراین ماخذ معتبری برای زبان فارسی است. نویسنده در کتاب مصادر هر یک از فعلهای سالم و معتل و مهموز را بترتیب حروف تهجی اواخر آنها مرتب کرده و ابتدا بافعال ثلاثی مجرد نموده پس از آن ثلاثی مزید و از آن پس رباعی مجرد و در آخر مصادر رباعی مزید را آورده است.

کلیات/فرهنگ ها
کتاب
611bbf0086c4e.jpg

المصادر، جلد اول

این کتاب لغتنامه‌ای است تنظیم شده بر اساس مصادر ثلاثی و مزید زبان عربی و ترجمه آنها به زبان فارسی. این کتاب از جمله فرهنگهای دو زبانه مهم و فرهنگی تخصص است که فقط مصادر عربی . معانی فارسی آنها را دربردارد. با پاره‌ای توضیحات مختصر و مفید و نظم معنوی با رعایت ترتیب حرف آخر حروف تهجی و قواعد صرفی و از نظر تاریخی در نوع خود قدیم‌ترین است.بنابراین ماخذ معتبری برای زبان فارسی است. نویسنده در کتاب مصادر هر یک از فعلهای سالم و معتل و مهموز را بترتیب حروف تهجی اواخر آنها مرتب کرده و ابتدا بافعال ثلاثی مجرد نموده پس از آن ثلاثی مزید و از آن پس رباعی مجرد و در آخر مصادر رباعی مزید را آورده است.

کلیات/فرهنگ ها
کتاب