شکی نیست که هر شاعر شیوهای خاص خود دارد و معانی متفاوت و مختلفی را در شعر به رشته نظم درمیآورد که سبک وی را متمایز از دیگر شعرا مینماید. با این همه در هر دوره خصوصیات لفظی و معنوی مشترکی در ادبیات وجود دارد که «سبک» شعر و نثر آن دوره را مشخص میکند. در این کتاب مضامین و معانی مشترک شعر پارسی از سنایی به بعد مورد توجه قرار گرفته است.
جمعیت مردم ایران مخلوط و حتی می توان گفت ممزوج و معجونی از طوایف ماد و پارس است که از زمانهای گذشته تاکنون بیشتر این جمعیت، به مناسبت ملایمت آب و هوا و حاصلخیز بودن اراضی محدوده سلسله جبال زاگرس در این مناطق گرد آمده و در هر شهر و دیاری متناسب با اوضاع اجتماعی محل دارای لهجه ای خاص از زبان اوستا یا پهلوی بوده که شعرا به همان لهجه خاص محلی خود شعر سروده و نویسندگان نیز مطالب مورد نظر خود را با همان زبان ارائه و عرضه کرده اند که امروز کمتر اثری از آنها برجای مانده و اگر بیشتر کنجکاوی کنیم آنها را در بایگانی راکد کتابخانه های بزرگ می یابیم...
این کتاب دارای چهار فصل و مجموعا دربرگیرنده زندگی و آثار ۲۲۷ نفر از پارسی سرایان قفقاز است. هر فصل به شاعران یک منطقه قفقاز (آران، ارمنستان، داغستان، گرجستان) اختصاص یافته است. نخستین شاعری که زندگی و احوالش در این مجموعه معرفی شده، «ابوالعلای گنجه ای» متوفی به سال ۵۵۴ ه.ق و آخرین آنها، «ناظم ایروانی» متولد سال ۱۳۴۲ ه. ق است. در پایان کتاب نیز فهرست ماخذ و منابع به ترتیب الفبایی تخلص یا نام مولفان آمده است.
این كتاب كه پیش درآمدی است بر بررسی تحول اشعار عرفانی در ادبیات سنتی فارسی، سیر تفكر صوفیانه را از آغاز(سدههای چهارم و پنجم هجری) تا زمان عبدالرحمن جامی(اواخر سده نهم هجری) پی میگیرد .مولف پس از بررسی رابطه تصوف و ادبیات، دامنه پژوهش خود را با توجه به چهار نوع ادبی((لطایف عرفانی))، ((موعظه))، ((شعر عاشقانه)) و ((قصهها و روایتهای منظوم رمزی)) بسط میدهد .وی احوال و اشعار شاعران صوفی مسلك را به اختصار ارزیابی میكند، ضمن آن كه آگاهیهایی درباره بسیاری از جنبههای صوری و محتوایی شعر صوفیانه در دسترس قرار میدهد .
شکی نیست که هر شاعری شیوهای خاص خود را دارد و معانی متفاوت و مختلفی را در شعر به رشته نظم درمیآورد که سبک وی را متمایز از دیگر شعرا مینماید. با این حال در هر دوره خصوصیات لفظی و معنوی مشترکی در ادبیات وجود دارد که سبک شعر و نثر آن دوره را مشخص میکند. در این کتاب مضامین و معانی مشترک شعر فارسی از سنایی تا جامی مورد بحث و توجه قرار گرفته است.