کتابخانه مجازی ادبیات

کتاب اساطیر یونان اثری است از ف. ژیران به ترجمه دکتر ابوالقاسم اسماعیل پور و چاپ انتشارات مکتوب. کتاب حاضر به معرفی اسطوره های یونانی که موجوداتی فرازمینی با ویژگی های شگفت آور بودند می پردازد و تحلیلی از تاثیراتی که این اسطوره ها بر فرهنگ بشری و ادب و هنر یونان و جهان برجای گذاشته اند ارائه می دهد. “اساطیر یونان” مطالبی درباره چگونگی پیدایش ایزدان و اطلاعاتی پیرامون ایزدان زمین، ایزدان قهرمان و اسطوره هایی چون آتنا، هرا، آپولن، هرمس، آرس، آفرودیت، پوزئیدون، ایزدبانوی جهان زیرین و… در اختیار می گذارد و داستان ها و افسانه هایی را که پیرامون آن ها وجود دارد ارائه می دهد.

رامایانا، صحیفه مقدس هندوان شمرده می‌شود. همان‌طور که در خانه هر ایرانی، یک مجلد از دیوان حافظ وجود دارد، خانه هیچ هندو مسلکی نیست که نتوان کتاب رامایانا، یا نقش و نگاری از این اسطوره را در آن مشاهده کرد. این کتاب برای هندوها، هم به منزله اثری آسمانی و مقدس محسوب شده و هم اثری ادبی و عاشقانه و در عین حال اخلاقی، که بیانگر تاریخ و تمدن هند باستان است و دربردارنده شکوه حماسه‌های این دیار در هزاران سال پیش. ترجمه منظوم فارسی ملا مسیح پانی‌پتی از این شاهکار، خود شاهکار دیگری بوده که شایسته معرفی به جامعه ادبی جهان، بویژه فارسی زبانان است. رامایانا، داستانِ عشق رام و سیتا در ادبیات هند همان قدر ارج و شهرت دارد که لیلی و مجنون در ادب عرب و فرهاد و شیرین در ادب پارسی. حتی اگر بیشتر دقیق شویم، در می‌یابیم که اشتهار و ارزشِ این قصه، بسی بیشتر از همتایان ایرانی و عربی خویش است.

ابوعبدالله جعفر بن محمد رودکی از ارکان مهم شعر فارسی است تا بدان حد که او را پدر شعر فارسی لقب داده‌اند. بی‌شک این جایگاه مهم در سایه طبع بلند و اندیشه خلاق او به دست آمده است. بازتاب این ویژگی‌ها به جز دیگر توانمندی‌های او در عرصه هنر موسیقی مرهون اشعار والای او بوده است که امروزه متأسفانه با وجود فراوانی آن، جز ابیاتی اندک باقی نمانده و همین مقدار مبین چیرگی و توانایی او در ادب فارسی است. این مجموعه مقالات حاصل سخنرانی استادان زبان و ادب فارسی است که در همایشی به مناسبت بزرگداشت هزاروصدمین سال وفات این شاعر بلندآوازه ارائه شده است.

بسیاری از پژوهش‌های ادبی، با روش‌های گوناگون به بررسی و تحلیل یک یا چند متن از متون ادبیات فارسی می‌پردازند. در این میان نکته‌ای که چندان مورد توجه قرار نمی‌گیرد، مساله گزینش متن است؛ چنانکه اغلب آن را به عنوان ماده پژوهش، امری جدا از چهارچوب نظری و روش‌شناسی تحقیق در نظر می‌گیرند. این در حالی است که نگاهی جدی و مسأله‌وار به گزینش متن می‌تواند نتایجی در جهت تقویت وجوه پژوهشی تحقیق به همراه داشته باشد. مقاله حاضر نیز با هدف نشان دادن اهمیت این مسأله به عنوان مؤلّفه‌ای روش‌شناختی در مطالعات ادبی نگاشته شده است. به نظر می‌رسد تأکید بر وجوه روش‌شناختیِ گزینش متن، در گرو آگاهی پژوهش‌گر از نسبت متن مورد نظر با دیگر متون و شباهت‌ها و تفاوت‌های آنها با یکدیگر است. این تلقی از سویی نشان دهنده ابتناء پژوهش بر آگاهی‌ها و پیش‌فرض‌های محقق، و از سوی دیگر نمایان‌گرِ نقش متن و گزینش آن در شکل‌گیری بنیان‌های نظری و نتایج تحقیق است.