کتابخانه مجازی ادبیات

جای افسوس است که ما از حیات مرحوم میرزاآقاخان کرمانی و تشبئات و عملیات سیاسی او چیز زیادی در دست نداریم جز آنچه چندین مولف از روی یکدیگر با فرق های جزئی استنساخ کرده و هیچ چیز تازه ای تتبع ننموده اند. بنابراین بهتر آن می دانیم که بجای اینکه در این تذکر سی ساله دوباره به نقل همان عبارات اکتفا کنیم به تشریح و تدقیق نظریات و افکار سیاسی و اجتماعی او داخل شده و بسیاری از مسایل را که در حق او تاریک است روشن نماییم. میرزا آقاخان از حیث سرنوشت نویسندگی خیلی شبیه به خیام است که آثارش بواسطه بغض و نفرت مخالفین متروک و بدون مطالعه آنها با تیر اتهامات به جهل و نادانی منسوب شده است. ولی همانطور که اینک پس از شش هفت قرن خیام میرود جای خود را در ادبیات و فلسفه مشرق و مغرب باز کند میرزاآقاخان هم روز به روز مشهورتذ می شود و یکی بعد از دیگری آثار و تالیفاتش به طبع میرسد و کم کم همان طبقات منوره که با او مخالف بودند مجبورند در اطراف او قلمفرسایی کنند...

جلد پنجم از نامواره دکتر محمود افشار مقاله ها و گفتارهایی است در زمینه های مربوط به تاریخ ایران، قلمرو زبان فارسی، تحقیقات ادبی، مباحث شعر فارسی، مسائل فنی زبان فارسی، عقاید سیاسی دوره قاجار، اسناد تاریخی، وضع فرهنگی و اجتماعی یزد و یادداشتها و اسنادی است که با زندگانی دکتر محمود افشار متناسب است. مقاله ها به ترتیب تاریخ دریافت آنها به چاپ رسیده است.

این کتاب تألیف سیداحمد فائز برزنجی است که در شهر موصل به زبان عربی تألیف شده و آن عبارت از یازده ستون عمودی در هر صفحه از صفحات کتاب است. نخستین ستون عمودی از صفحات در علم کلام است؛ یعنی هرگاه ستون عمودی از بالا به پایین خوانده شود، از موضوع علم کلام و غایت و فایده آن بحث می‌کند. عمود دوم در علم تفسیر، عمود سوم در علم حدیث، عمود چهارم در علم فقه، عمود پنجم در علم صرف و نحو، عمود ششم در علم حکمت، عمود هفتم در علم منطق، عمود هشتم در علم معانی و بیان و بدیع و آداب، عمود نهم پنج بیت به زبان ترکی در مدح سلطان عبدالحمیدخان دوم، عمود دهم شامل شش بیت فارسی در مدح سلطان عبدالحمید، عمود یازدهم چهار بیت است که دو بیت آن به زبان فرانسه، سومین بیت به زبان روسی و چهارمین آن به زبان کردی است. به طور خلاصه این کتاب عبارت است از یازده ستون عمودی که به رنگ سرخ در دوازده فن و شش زبان عربی، ترکی، فارسی، فرانسه، روسی و کردی نگاشته شده و به چهارده طریق خوانده می‌شود که سیزده طریقه آن به صورت عمودی و چهاردهمین طریقه آن به صورت افقی است. طریقه پانزدهم نه عمودی و نه افقی، بلکه با پیوستن کلمه‌ای به کلمات دیگر از آخر هر یک از کلمات عمودی پایان کتاب خوانده می‌شود. این کتاب توسط شیخ محمد خال تصحیح شده و مهین‌دخت معتمدی آن را ترجمه کرده است.