صرف نظر از شاهنامه فردوسی، کتاب دده قورقود وایلیاد وادیسه هومر، از زیباترین وعظیمترین آثار حماسی ملتهای جهان است. در این آثار مشابهتها و همسانیهایی وجود دارد که شاید یکی از علل مهم این همسانیها، آمیختگی اساطیر ملتهای گوناگون و تاثیر پذیری آنها از یکدیگر باشد. همسانیهای این آثار، ما را بر آن داشت که تاملی دیگر در نوع نگرش آفریدگاران حماسه به جایگاه زن و مقایسه این موضوع در این آثار بپردازیم. در کتاب دده قورقود، زنان منزلتی ارجمند و ستایش آمیز و هم طراز با مردان ونقش عمدهای در روند تشکیل حوادث دارند. در آثار هومر علی رغم نظر موافقی که هومر درباره زن دارد و او را همگام با مردان میشمارد و مهربانی، زیبایی، شکیبایی آنها را میستاید، اما در واقع در آثار این شاعر، به ویژه در ایلیاد، زنان با سیمای پریده رنگ و کم اهمیت در حوادث حضور دارند و اغلب نقش انگیزاننده حوادث و جنگ را دارند. در این مقاله ضمن بررسی جایگاه زنان در هر دو حماسه و بیان همسانیها و ناهمسانی، به موضوع عشق و بررسی آن در این آثار نیز پرداخته میشود.
کتاب «غنچۀ باز در شرح گلشن راز» تألیف جلال الدین علی میر ابوالفضل عنقا، عارف سلسله اویسی در قرن سیزدهم هجری شمسی است. کتاب غنچۀ باز، شرح مثنوی «گلشن راز» با موضوعیت عشق و عرفان اسلامی است. این کتاب در قالب شعری مستزاد است. این مستزاد عرفانی، با اضافه کردن واژگان بر پایان هر مصراع مثنوی «گلشن راز» نگارش شده است و در واقع قالب مثنوی گلشن راز را به قالب مستزاد تغییر داده است.
کتاب زن در ایران باستان که توسط هدایت الله علوی نوشته شده است.و با جلد شومیز منتشر شده است. تحقیق در این مورد ما را همیاری داده است.که پیشینهی نصفی از مردم اجتماع خود را بهتر شناخته ایم و باید دانسته باشیم که زنان ایرانی چطور زندگی کرده اند و سلوک آنان چه طور بوده است. کتاب زن در ایران باستان جایگاه والای زن در ایران باستان حاضر بودن فعال او در همه ی صحنههای جامعه و حقوق او داخل خانواده و اجتماع است. و از کودکی تا فوت و از ادارهی خانواده تا تکیه دادن بر اریکهی پادشاهی و بازتاب تفکرات ایرانی درمورد زن می باشد.این کتاب شامل دو بخش جداگانه است. بخش نخست سرگذشت و مقام زن در ایران باستان که مطلبی تازه نگارش یافته است و بخش دوم به زناشویی در ایران باستان می پردازد. کتاب در سال 1377 و توسط انتشارات هیرمند منتشر شده است.
مفاتیح الاعجازفی" شرح گلشن راز یکی از جامعترین وکاملترین شرحهای مثنوی گلشن راز است که در سال ۸۷۷ هجری قمری توسط شمس الدین محمدبن یحیی لاهیجی از عرفا و مشایخ سلسله نوربخشیه نوشته شدهاست. مزیت این شرح به شرحهای مختلف دیگر، ذکر یکایک ابیات گلشن راز و تفسیر همه آنهاست، همچنین نویسنده توضیحات و شرح مفصلی در مبانی و اصول علمی و عملی عرفان و تصوف ارائه میکند. این کتاب از کتب مرجع در عرفان اسلامی است.
یکی از مهمترین آثار شبستری مثنوی گلشن راز است. این مثنوی در بحر هزج مسدس مقصور یا محذوف شامل بیش از هزار بیت است که در پاسخ سوالات منظوم امیرحسینی هروی سروده شده است. به دلیل اهمیت گلشن راز، تاکنون شروح مختلفی بر آن نگاشته شده است که آقای گلچین معانی حدود پنجاه شرح و حاشیه را معرفی نموده است که یکی از آنها شرح الهی اردبیلی است و مرکز نشر دانشگاهی در سال 1376 آنرا منتشر کرده است