کتابخانه مجازی ادبیات

یکی از مهم‌ترین و معروف‌ترین آثار ضیاءالدین نخشبی کتاب «سلک السلوک» است. این کتاب از قدیم الایام میان عرفای هند مشهور بوده است. این کتاب دارای یک مقدمه و 151 سلک است. چنانکه خود مؤلف هم در مقدمه بدان اشاره دارد، در تألیف کتاب چندان مقید در ترتیب فصول و ابواب نبوده است، بدان معنی که چند سلک اولیه را به اصطلاحات عرفانی و سپس چند سلک به مسائل اخلاقی اختصاص داده است؛ ولی در میان سلک‌های اخلاقی گاهی سلک‌هایی آمده که از اصطلاحات صوفیانه بحث می‌کند. سلک‌های اواخر کتاب به شرح حال و کلمات چند تن از مشایخ صوفیه تخصیص یافته و سرانجام آخرین سلک کتاب در مورد اولیاء و اقطاب و برگزیدگان است. افزون بر این گاهی مؤلف یک سلک را به چند موضوع اختصاص داده است و در یک سلک شرح سه تا چهار موضوع عرفانی را گنجانیده است.

این کتاب که با نام «تحفه» منتشر شده مستند است به تاریخ و سرگذشت پیشینیان و اندیشه‌ها و کارهای گذشتگان و سخنان خردمندان و درست مانند نصیحة الملوک غزالی است؛ با این اختلاف که در نصیحة الملوک تاریخ ایران گنجانیده شده و در باب نهم این کتاب تاریخ اسلام آمده است. این کتاب برای نصرةالدین احمد بن یوسف‌شاه بن الب‌ارغون بن هزارسب از اتابکان لرستان (696 ـ 733) در ده باب تألیف و به «تحفه» نام‌گذاری شده است.