رشیدالدین فضلالله همدانی طبیب، مورخ، وزیر، اندیشمند و سیاستمدار نامی ایرانی از بزرگانی است که تاریخنگاری بود و هم در روند رویدادهای تاریخی دستی داشت. او در مقام یک مدیر و سیاستمدار برجسته، تأثیر عمدهای در جریانهای سیاسی دورهای از تاریخ ایران داشته است. این کتاب به بررسی آیین کشورداری در عهد وزارت او میپردازد. ابتدا به اندیشه و مشرب رشیدالدین و رسم و راه او در کار کشورداری پرداخته شده، سپس به معرفی نهادها و بنیادهای اداری و اجتماعی زمان او پرداخته شده است.
جلد پنجم از نامواره دکتر محمود افشار مقاله ها و گفتارهایی است در زمینه های مربوط به تاریخ ایران، قلمرو زبان فارسی، تحقیقات ادبی، مباحث شعر فارسی، مسائل فنی زبان فارسی، عقاید سیاسی دوره قاجار، اسناد تاریخی، وضع فرهنگی و اجتماعی یزد و یادداشتها و اسنادی است که با زندگانی دکتر محمود افشار متناسب است. مقاله ها به ترتیب تاریخ دریافت آنها به چاپ رسیده است.
محمد درخشش در مقدمه کتاب خطابه آقای سیدحسن تقی زاده می گوید: در طی سلسله سخنرانی های سال 1337 باشگاه مهرگان به علت آنکه، نهضت مشروطیت ایران قسمت مهمی از تاریخ کشور ما را تشکیل میدهد اینجانب برای روشن شدن نکات تاریک این نهضت تاریخی از دانشمند محترم جناب آقای تقی زاده درخواست نمودم مشاهدات و اطلاعات خودشان را ضمن یک یاد دو سخنرانی در باشگاه مهرگان برای معلمین بیان نمایند و بسیار از ایشان متشکرم که دعوت بنده را قبول فرمودند و در باشگاه مهرگان به ایراد یک سلسله سخنرانیهای مفید و مهم اقدام نمودند.
خرد بودا چون اقیانوس پهناور است و جان او آکنده از رحمت عظیم. بودا را صورت و هیئتی نباشد، اما او خود را در نهایت لطف متجلی میدارد و با دل سرشار از شفقت خویش ما را رهنمون میشود. این کتابی است ارزنده، زیرا که جوهر تعالیم بودا را که در فزونتر از پنج هزار مجلد مضبوط است، دربر دارد. این حکمتها که از بیش از 25 قرن پیش ثبت و نگهداری شده، وراز مرزهای جغرافیایی و موانع نژادی جهان بسط یافته است. کلمات بودا که این کتاب حاوی آن است، به همه جنبههای زندگی بشر میپردازد و به آن معنی میبخشد.
این کتاب درباره تاریخ ژاپن از آغاز تا دوره معاصر (سال 1365) است. معمولاً تاریخ ژاپن را به ۷ دوره بزرگ تقسیم میکنند. دوران پیش از تاریخ، سِنشی و دوران بعد از تاریخ به ترتیب دورانهای آغازِ تاریخ (گِنشی)، باستان (کُودای)، قرون وسطی (چوسِی)، اوایل دوران نوین (کینسِی)، دوران نوین (کیندای) و دوران معاصر (گِندای) نامیده میشوند. دوران پیش از تاریخ (سِنشی) به چهار دوره تقسیم میشود: پارینه سنگی (پیش از ۱۰٬۰۰۰ سال، قبل از میلاد)، دوره جومون (۱۰٬۰۰۰ تا ۳۰۰ پیش از میلاد)، دوره یایویی (۳۰۰ پیش از میلاد تا ۳۰۰ بعد از میلاد) و دوره کوفون (۳۰۰ تا ۷۱۰ میلادی) دوران آغازِ تاریخ (گِنشی) به دوران انتقالی مابین دوران پیش از تاریخ و دوران باستان گفته میشود. در ژاپن دوران پیشین تاریخ از اواسط قرن سوم تا پایان قرن هفتم را در بر میگیرد. فصلبندی کتاب و تقسیم آن به فصول و مباحث و دورههای تاریخی نه به تساوی عددی بلکه به تناسب اهمیت رویدادها و تأثیر جریانهای هر دوره در احوال تاریخی و سیاسی و اجتماعی ژاپن بوده است.