مولف در مقدمه کتاب می گوید: در زمستان سال ۱۳۷۲ ش حسب توصیه دوست دانشمند بزرگوار، حضرت حجه الاسلام والمسلمین آقای الهی خراسانی موضوع مقاله ام را برای شرکت در کنگره کتاب و کتابخانه در تمدن اسلامی، بررسی و پژوهش آثار و مآثر ما قبل اسلامی و چگونگی وضع کتاب و کتاب مداری در ایران باستانی قرار دادم؛ ولی، چنان که اغلب برایم پیش می آید، دامنه جستار و تحقیق به قدری – در تمام ابعاد – وسعت گرفت که حاصل کار کتاب حاضر در دو مجلد فراهم آمد. ناچار برحسب محتوا و مطالب، به قیاس و قرینه چندی، عنوان «فهرست ایرانی» بر آن نهادم. فهرست ایرانی مشتمل بر سه بخش است که بخش یکم (خط و کتابت) و فصل (ماده و معنا) و دو بهر از بخش دوم (متون فلسفی و متون علمی) .
پرویز اذکایی (سپیتمان) به سال ۱۳۱۸ در همدان زاده شد، تحصیلات خود را در آن شهر و تهران و سپس در دانشگاه منچستر (انگلستان) طیّ کرد، مطالعات وی به طور عمده در تاریخ و فلسفه میباشد. در رشتههای کتابشناسی و رجالشناسی و تاریخ علم نیز دارای تألیفات است. بیش از ۴۰۰ عنوان اثر از وی طبع و نشر شده، که عبارت از ۴۰ کتاب و ۷۰ رسالهٔ علمی، و مابقی گفتارهای بلند و کوتاه در دایرةالمعارفها و نشریات معتبر است آثار زندگی نامهٔ بیرونی (ترجمه) کارنامهٔ بیرونی (تألیف) فرمانروایان گمنام (تاریخ) رسالهٔ قبةالارض ایرانی (هیئت و نجوم) رسالهٔ زروانی (مذاهب) مفاتیح الاسرار (تفسیر شهرستانی)، تاریخ نگاران ایران (جلد اول) ابوریحان بیرونی (آراء و افکار) خاندان شاهیهٔ خوارزم (رساله) فهرست ما قبل الفهرست (۲جلد)، تبارشناسی در ایران (رساله) الآثار الباقية عن القرون الخالية بیرونی (تحقیق و تعلیق) [کتاب سال ۱۳۸۱] حکیم رازی (حکمت طبیعی و نظام فلسفی) طب روحانی رازی (ترجمه) و در دست انجام، قانون مسعودی بیرونی (ترجمه) الفهرست ابن ندیم (تحقیق و تعلیق)، تفسیر تاریخ (تألیف) و در تاریخ و معاریف همدان یا همدان شناسی از جمله: فهرست نسخ خطی همدان، مورخان همدان ناموران همدان، قراگزلوهای همدان علویان همدان، میر سیّد علی همدانی (احوال و آثار) باباطاهر نامه (هفده گفتار) تاریخ عراق عجم (رساله) درگزین تا کاشان (سه گفتار) کتابشناسی همدان، تاریخ معاصر همدان راهنمای همدان گفتارهای مغان و مادشناسی همدان نامه (بیست گفتار دربارهٔ مادستان) ماتیکان عین القضات همدانی (هفت گفتار) فرهنگ مردم همدان ترانههای باباطاهر (منضم به ترجمهٔ انگلیسی آنها)
ایرج افشار در مقدمه درباره جلد ششم کتاب فهرست مقالات فارسی می گوید: ششمین جلد فهرست مقالات فارسی حاوی مشخصات 13959 مقاله و گفتار و متن که میان سال های 1371 تا پایان 1376 ه.ش در نشریات ادواری و مجموعه های چاپ ایران و انیران چاپ شده است تقدیم و اوراق این دفتر بسته می شود. ادامه آن از سوی من دنبال نشده است و هرکس دلسوزی کند و به ادامه این کار بپردازد پژوهندگان را یاوری خواهد کرد. شمار مقالات معرفی شده در این 6 جلد جمعا به 54297 مقاله و نوشته رسیده است.
فهرست مقالات فارسی محتوی بر نام و نشان شش هزار مقاله به زبان فارسی است که در نشریات ادواری چاپ ایران و خارج از ایران از بدو تاسیس و طبع مجله به زبان فارسی در زمینههای مختلف تحقیقات مربوط به ایران و اسلام چاپ و نشر شده است. این دفتر جلد پنجم از این سری مقالات است که به کوشش ایرج افشار به چاپ رسیده است
کتاب حاضر در شرح احوال و آثار میرسید علی همدانی که نه تنهایکی از مفاخر همدان و اکابر عرفای ایران، بلکه یکی از بزرگان مشرق زمین و مروج اسلام در شبه قاره هند، و بنیادگزار "ایران صغیر" یعنی سرزمین کشمیر است. این کتاب شامل سه بخش و با این عناوین است: زیستنامه میرسیدعلی همدانی؛ کارنامه میرسیدعلی همدانی؛ رساله همدانیه.
نویسنده در این کتاب با بررسی منابع و متون معتبر قدیم و نقد و سنجش آنها، خواننده را با احوال و افکار و آثار خاندانهایی که در بخشی از ایران فعالیت حکومتی و سیاسی داشتند آگاه کرده و روحیه و شم ایرانخواهانه آنان را شناسانیده است. این خاندانها به ترتیب عبارتند از: امیران کرجی، حسنویگان برزکانی، علویان همدان. این تحقیق گامی مهم در شناخت تاریخ فرهنگی و سیاسی و تا اندازهای اجتماعی و نظامی همدان محسوب میشود و تحقیقی است باارزش با بهرهگیری از منابع و مراجع معتبر و مطالب منقول که اغلب با نقد و احتیاط علمی همراه است. نویسنده در این کتاب به تحقیق و احوال سه خاندانی که در همدان فرمانروایی داشتهاند، پرداخته و نشان داده است که اینان گرچه «تازیتبار» بودهاند، جنب و جوش و مقصودشان برخوردار از جوهر ایرانی بوده و تفکرشان یکسره با ایراندوستی و ایرانخواهی آمیختگی داشته است.