اگر دوران شاهنشاهی ایران در زمان صفویه که قرون وسطای ایران را بزمان معاصر متصل می سازد و بهمین سبب هم دارای اهمیت فراوانی است بیشتر نظر مورخان و نویسندگان را بخود جلب نموده است و تحقیقات نسبتا زیادی راجع باین عصر درخشان تمدن ایران که حقا مورد توجه و قابل بررسی است شده است بیشتر مربوط بدوران عظمت صفویه و انحطاط آن شاهنشاهی است. متاسفانه هنوز هم قسمت اصلی تاریخ این زمان همچنان در تاریکی باقی است فی المثل هیچگونه تحقیقات دقیقی از طرف مورخان درباره چگونگی تشکیل شاهنشاهی ایران بدست شاه اسمعیل نشده و مخصوصا درباره علل ایجاد سلطنت صفویه و وقایع و حوادثی که سبب بسلطنت رسیدن شهریار صفوی بنیان گذار وحدت کنونی ایران گردید مدارک کافی در دست نیست و اگر هم کوشیده شده است که این قسمت از تاریخ ایران روشن شود متکی بر مدارک و اسناد کافی از این زمان نیست که بتوان بطور دقیق بتحقیقات مزبور تسلیم شد. باین سبب نویسنده کوشش نمود که شاید با تحقیقات تازه بتواند تا حدی این نقیصه را رفع نماید و یکی از مراحل پر افتخار تاریخ ایران را که موجب گردید این کشور مجددا نقش خود را در پیشرفت تمدن عالم از سر بگیرد.روشن سازد اما بیش از آنکه وارد مرحله اصلی چگونگی تشکیل شاهنشاهی صفویه گردیم و بشرح احوال شاه اسمعیل صفوی بنیان گذار آن پردازیم لازم است بطور اجمال اوضاع سیاسی مذهبی ایران را در استانه تشکیل شاهنشاهی صفوی بیان داریم. در همان زمان که اروپا پس از فتح قسطنطنیه بدست عثمانیان و پیدایش رنسانس و اومانیسم در شاه راه ترقی قدم بر می داشت و با احیای تمدن باستانی دنیای کهن می پرداخت و دنیای نوی را بنیان می نهاد.مشرق با تمام بزرگی و عظمت تاریخی و تمدن درخشان گذشته اش رو با انحطاط می گذاشت و تجزیه می شد و راه را برای نفوذ مقاصد استعمار طلبی اروپاییان باز میکرد...
ر این کتاب که از سوی "اداره کل میراث فرهنگی استان تهران "انتشار یافته تلاش شده جغرافیای تاریخی و محوطههای باستانی و بناهای تاریخی فرهنگی شهرستان "شمیران "(یکی از فرمانداریهای نه گانه تهران)، شامل "لواسان " و "رودبار قصران "به تفصیل و همراه با عکس معرفی گردد .ابتدای کتاب شامل اطلاعاتی است درباره موقعیت و اهمیت جغرافیایی شمیران، تقسیمات کشوری و فرمانداری شمیران، جغرافیای تاریخی و وجه تسمیه رودبار قصران داخل، کوهها و رودها و راههای رودبار قصران، اقوام ساکن در طبرستان قبل از مهاجرت آریاییها، تاریخ رودبار قصران از دوره آشوریها و مادها و هخامنشیان تا دوره قاجار (به ویژه دوره علویان آل بویه، غزنویان، اسماعیلیان، مرعشیان، چلاویان، جلالیان، تیموریان و آل کیا) .سپس آثار باستانی و تاریخی فرهنگی "دشت لار"، "لواسان بزرگ "و "رودبار قصران"، به ترتیب و تفکیک شهرها و روستاهای آنها معرفی شدهاند که عموما شامل محوطههای باستانی، قلعهها، امامزادهها، کاروانسراها، قبرستانها، رباطها، تپههای باستانی، مساجد و حسینیهها، حمامها، کاخها، مناظر طبیعی، باغها و سایر بناهای باستانی تاریخی است . در پایان کتاب فهرست منابع و فهرست محوطهها و بناهای تاریخی فرهنگی شمیران (لواسان و رودبار قصران)، همچنین نقشه موقعیت جغرافیایی آثار یاد شده (نقشه باستان شناسی) آمده است
جلد پنجم از نامواره دکتر محمود افشار مقاله ها و گفتارهایی است در زمینه های مربوط به تاریخ ایران، قلمرو زبان فارسی، تحقیقات ادبی، مباحث شعر فارسی، مسائل فنی زبان فارسی، عقاید سیاسی دوره قاجار، اسناد تاریخی، وضع فرهنگی و اجتماعی یزد و یادداشتها و اسنادی است که با زندگانی دکتر محمود افشار متناسب است. مقاله ها به ترتیب تاریخ دریافت آنها به چاپ رسیده است.
یکی از مهمترین مباحث تاریخ، مسئله تمدن است؛ یعنی تحولات عمومی بشر به طرف تکامل فکری که انسان را از بربریت به سوی تمدن سوق داده است و بررسی اوضاع و احوال اقوام و ملل که در این تکامل فکری بشری رل مؤثری بازی کردهاند. در این کتاب به تاریخ تمدن پرداخته شده و مباحثی چون تمدن و مفهوم آن، آغاز آفرینش، نژادهای انسانی، ایجاد و پخش تمدن در جهان، پیدایش نژاد سامی، تمدنهای قدیم هند و چین، تمدن قوم یهود و ..... بررسی شده است.