کشور باستانی ایران، در طول تاریخ دیرین خود، بارها درگیر جنگهای متعدد با دیگر قدرتهای همسایه گردیده است، اما مهمترین این جنگها را میتوان نبردهای ایران و روم برشمرد. جنگهای ایران و روم، طی دو دوره معین از تاریخ جریان داشته و بنابر ادعای نگارندة کتاب حاضر، اسلحه، تشکیلات، ترکیبات ارتشها، روحیه سلحشوران طرفین و شیوة جنگی آنان در این دو دوره تا اندازهای با هم متفاوت بوده و وسعت جبهههای جنگ و عرصه کارزارشان با یکدیگر فرق داشته است. بنابر همین عقیده، این جنگها در دو بخش جنگهای ایرانی در زمان اشکانیان، و جنگهای ایرن و روم در دوره ساسانیان، در کتاب حاضر، مورد بررسی قرار گرفتهاند.
جلد پنجم از نامواره دکتر محمود افشار مقاله ها و گفتارهایی است در زمینه های مربوط به تاریخ ایران، قلمرو زبان فارسی، تحقیقات ادبی، مباحث شعر فارسی، مسائل فنی زبان فارسی، عقاید سیاسی دوره قاجار، اسناد تاریخی، وضع فرهنگی و اجتماعی یزد و یادداشتها و اسنادی است که با زندگانی دکتر محمود افشار متناسب است. مقاله ها به ترتیب تاریخ دریافت آنها به چاپ رسیده است.
محمد درخشش در مقدمه کتاب خطابه آقای سیدحسن تقی زاده می گوید: در طی سلسله سخنرانی های سال 1337 باشگاه مهرگان به علت آنکه، نهضت مشروطیت ایران قسمت مهمی از تاریخ کشور ما را تشکیل میدهد اینجانب برای روشن شدن نکات تاریک این نهضت تاریخی از دانشمند محترم جناب آقای تقی زاده درخواست نمودم مشاهدات و اطلاعات خودشان را ضمن یک یاد دو سخنرانی در باشگاه مهرگان برای معلمین بیان نمایند و بسیار از ایشان متشکرم که دعوت بنده را قبول فرمودند و در باشگاه مهرگان به ایراد یک سلسله سخنرانیهای مفید و مهم اقدام نمودند.
بنا به گواهی تاریخ؛ ارتش برای انجام ماموریتی که از لحاظ دفاع میهن خویش برعهده داشته در طی اعصار متمادی همیشه در سه جبهه به مبارزه پرداخته است: 1. در جبهه شمال شرق و مشرق در برابر سیل و هجوم قوای چریک طوایف رشید و پرطاقت و یغماگر آسیای مرکزی که برای نجات یافتن از صحاری سوزان و ریگزار بایر وطن خود از دیرزمان به فلات پرنعمت ایران چشم دوخته و همیشه به طرف این کشور پیشروی و هجوم می کردند. 2. در جبهه شمال غرب و مغرب در برابر ارتش های منظمی که بیشتر به طمع تسخیر کشور ایران و سپس دیار زرخیز هندوستان خاک ایران را مورد تجاوز قرار می دادند. 3. در جبهه جنوب در مقابل ملل تجارت پیشه و دریانوردی که در نتیجه اکتشافات جغرافیایی به بحر عمان و خلیج فارس رخنه یافته و در صدد بودند که از این راه خود را به سواحل هندوستان برسانند و با اشغال این سواحل محصولات گرانبها و نایاب هندوستان را به بازارهای اروپا ببرند...
کتاب فهرستی از تاریخ ایران تالیف غلامحسین مقتدر شامل عناوین زیر می باشد: بنیاد شاهنشاهی ایران، سلسله هخامنشیان، سلسله اشکانیان، سلسله ساسانیان، خلفا، سلسله طاهریان – صفاریان-سامانیان، سلسله آل زیار-آل بویه، سلسله غزنویان، سلسله سلجوقیان-اتابکان، سلسله خوارزمشاهیان، سلسله چنگیزیان یا ایلخانان، سلسله های کوچک پس از انقراض ایلخانان، سلسله تیموریان یا گورکانیان، سلسله صفویه، سلسله افشاریه، سلسله زندیه، سلسله قاجاریه، ایران در جنگ جهانی اول، پایان سلطنت قاجاریه و آغاز عصر جدید ایران.