کتابخانه مجازی ادبیات

التعريفات، رساله‌اى است به زبان عربى، نوشته مير سيد‌ ‎شريف جرجانى. اين اثر، در واقع، فرهنگ اصطلاحات معارف اسلامى در علوم عقلى و نقلى است و شامل اصطلاحات صرف و نحو و بلاغت، فقه و اصول فقه، حديث، تفسير، هيئت، رياضيات، كلام، منطق، فلسفه، عرفان و فِرَق است. جرجانى، به گفته خود، اين كتاب را برای تسهيل استفاده از آن، بر اساس حروف هجا، از الف تا ياء، مرتب كرده و تعريف هر اصطلاح را به طرزى كه معمول قدما بوده، ذكر كرده است. اين كتاب، حدود 1700 اصطلاح را در بر دارد. نخستين اصطلاح كتاب، اصطلاح فقهى الآبِق و آخرين آن، معرفى فرقه يونسيه است. التعريفات، مرجعى است كه بسيارى از كتاب‌ها، برای شرح و تعريف اصطلاحات علوم مختلف، به آن استناد كرده‌اند. جرجانى، در تأليف التعريفات، علاوه بر قرآن و احاديث نبوى، از منابع گوناگونى بهره جسته و گاه برخى از آنها را نام برده است؛ برای نمونه، در تعريف «الاستقامة» و «الاخلاص»، سخنان ابوعلى دقّاق و فضيل بن عياض را از رساله قشيريه نقل كرده و «ذو العقل و العين» و «الحروف العاليات» را به ترتيب، از «اصطلاحات الصوفية» عبدالرزاق كاشى و «كشف الغايات» از مؤلفى ناشناخته در شرح«التجليات الالهية» ابن عربى و نيز اصطلاح«مريد» را از «فتوحات المكية» ابن عربى و اصطلاح«صنعة التسميط» را بااستفاده از يكى از ابيات مقصوره ابن دريد نقل كرده است...