مقالات الاسلاميين و اختلاف المصلين، كتابى است به زبان عربى نوشته ابى‌الحسن على بن اسماعيل أشعرى (متوفاى 324ق.) در موضوع فرقه‌هاى اسلامى و آراء مختلف كلامى. درباره زمان نگارش كتاب بايد گفت، آخرين حادثه‌اى كه مؤلف از آن ياد مى‌كند، خروج و كشته شدن فردى قرمطى است كه در سال 291ق. اتفاق افتاده و از اين گزارش روشن مى‌شود كه تألیف اين كتاب بعد از اين تاريخ صورت گرفته است. كتاب حاضر مشتمل بر مقدمه‌اى به قلم ناشر؛ فرانس اشتاينر، مقدمه مؤلف و فاقد بخش‌بندى و فصل‌بندى روشن است. اين‌اثر را بايد كهن‌ترين و معتبرترين منبع موجود در زمينه تاريخ عقايد اسلامى محسوب كرد. اين كتاب از منابع كهن ملل و نحل است و از آن جهت كه نویسنده آن پيشواى مذهب اشعرى است، بسيار قابل توجّه است. اشعرى بحث را با اختلاف در امامت آغاز كرده است كه از اوّلين بحث‌هاى مفصّل وى درباره فرق شيعه است. او شيعه را به سه گروه غلاۀ و رافضه و زيديّه تقسيم كرده و با يادكرد فرقه‌هاى آنان در مورد مسائل اختلافى، از عقايد آن سخن گفته است. او غلاة را از رافضه جدا مى‌داند؛ امّا برخى از فرق غلاة؛ مانند بيانيّه و حربيّه را در ذيل رافضه نيز ياد مى‌كند. مؤلّف با اينكه اتهام معروف و بى‌بنياد تجسيم را به هشام نسبت داده است؛ تصريح مى‌كند كه رافضه معتقد به تجسيم نبوده‌اند. اشعرى در تبيين عقايد فرق، بسيار متعادل‌تر از بغدادى و امثال اوست. بحث از خوارج و مرجئه در صفحات بعدى آمده است و آنگاه به معتزله اشاره كرده است. مؤلّف پس از تبيين عقايد مختلف به تفصيل از عقايد خود- كه سازنده و پردازنده مذهب اشعرى است- سخن گفته است. از بخش‌هاى مهم اين اثر، بابى است كه به آراء متكلمان در مباحث جهان شناسه‌گانه، نظير جوهر، جسم، حركت‌و ادراك اختصاص يافته است كه از آن مباحث به «دقيق الكلام» تعبير مى‌شود. اشعرى فصلى را نيز به بيان اجمالى عقايد اصحاب حديث و اهل سنت اختصاص مى‌دهد.

منابع مشابه بیشتر ...

6627c71513b0c.jpg

عرفان ایران - جلد 33-34

مصطفی آزمایش

فهرست شماره 33-34 عرفان ایران به این شرح است: در قسمت مقالات, معنای اولیه شیعه: به مناسبت میلاد امام حسین (ع) از حاج نورعلی تابنده؛ اسم و مسمی از حسن ابراهیمی؛ علم و معرفت از دیدگاه ابونصر سراج طوسی از جمشید جلالی؛ نظر میرزای قمی درباره خطبه البیان از رضا اسدپور؛ نشر متون صوفیانه مفید است یا مضر از سیدمحمدعلی جمالزاده؛ شرح زندگی بزرگان نعمت اللهی در دکن از عبدالجبار خان آصفی نظامی و ترجمه شاهد چوهدری؛ درک یک عالم معنوی از هانری کربن و ترجمه مرسده همدانی؛ در قسمت تصحیح متون، رساله منامیه از میرسیدعلی همدانی و تصحیح روح الله رجبی؛ و در قسمت عرفان و هنر، متافیزیک شعر از سیدحسن امین؛ حیرت صوفیانه و هنر اسلامی از آندری اسمیرنوف و ترجمه اسماعیل پناهی؛ در بخش عرفان و ادیان، فیلوکالیا: کتاب مقدس عرفان مسیحی ارتدکس محبوبه هادنیا؛ در قسمت معرفی کتاب نام پنج کتاب آمده است: اندر اسلام ایرانی اثر هانری کربن از زینب پودینه آقایی و رضا کوهکن؛ تجلیات معنویت اسلامی اثر سیدحسین نصر از فاطمه شاه حسینی؛ پرتوهای چینی نور تصوف اثر ساچیکو موراتا از حسن مهدی پور؛ کتاب تصوف به کوشش جمیل چیفتچی از اسری دوغان؛ مبانی هنر اسلامی ترجمه و تدوین امیر نصری از حجت پویان.

6627c2a197e77.jpg

عرفان ایران - جلد 31-32

مصطفی آزمایش

فهرست شماره 31-32 عرفان ایران به این شرح است: در قسمت مقالات, موسی و خضر (ع) دکتر نورعلی تابنده، تصوف و وضعیت فرهنگی ما از سعید سرمدی، میشل والسان و طریقه شاذلیه، شرح احوال داوود طائی از حسن مهدی پور، شیخ عبدالحلیم محمود از فرشته سخایی و فاطمه غلام نژاد، مولوی و مولویه از ویلیام چیتیک و ترجمه فاطمه شاه حسینی، در قسمت تصحیح متون، مجالس المومنین از شهرام پازوکی، در قسمت عرفان و ادیان، گزیده ای از عرفان مسیحی از جیمز کاتسینجر و ترجمه ابوالقاسم پیاده کوهسار، رمز پرندگان در ادیان از مانابو وایدا و ترجمه سمانه گچ پزیان، در قسمت عرفان و هنر، تاثیر زبان عربی بر هنرهای بصری اسلامی از تیتوس بورکهارت و ترجمه امیرنصری؛ کار در زندگی معنوی از فریتوف شوان و ترجمه پریسا خداپناه؛ و معرفی کتاب: عرفان، اسلام و ایران از شهرام پازوکی؛ صوفی و شعر اثر محمود ارول قلیچ از تورقای شفق؛ حیات تصوف در دوران عثمانی اثر عثمان تورر از اسرا دوغان.