نویسنده در این کتاب خواننده را به دنیای ساده اما پر رمز و راز مولانا در مثنوی میبرد. در دوفصل اول کتاب تصویری کلی و مجمل اما خواندنی و دقیق از زندگی مولانا به دست میدهد، از زیستش در بلخ تا مهاجرتش به قونیه تا سن چهل سالگی که فقیه و به قول خودش سجاده نشینی باوقار بود و سپس زمانی که شمس را میبیند و از خود بیخود میشود و درس و فحص را رها کرده و سماع و عرفان پیشه میکند. در فصل دوم که نام جلال عارف را بر خود دارد او از یاران مولانا و عرفان او به شکلی مجمل و دقیق سخن میگوید. فصل سوم به چگونگی سرایش مثنوی اختصاص دارد و در آن تحلیلی از چگونگی تولد 18 بیت نخست که به نینامه معروف است،آورده شده است. ویژگی آقای لاهوتی در این کتاب همانا اکتفانکردن به برخی روایتها و آوردن داروی شیرین تحلیل و نقادی بر این روایتهاست. برای نمونه وقتی که به نقل قولهای افلاکی درباره چگونگی سرودن نینامه(18 بیت نخست مثنوی) اشاره میکند، برخی نقلهای او را با پرسشهای مردافکنی روبرو میسازد تا ذهن خواننده را با حواشی و پیچیدگیهای تالیف اثری سترگ همانند مثنوی آشنا سازد. فصل چهارم به داستان پادشاه وکنیزک اختصاص دارد و در فصول بعد نیز مولف به فراخور داستانابلهان، سخن علی با جهود، حدیث عبادت، و عاقل عاشق را تحلیل میکند. شیوه تحلیل مولف به این صورت است که ابتدا پیشینهای از هر داستان و منابع آن به دست میدهد، و سپس نگاه و روایت و تغییرات مولانا در آن داستان را بیان و در انتها به سراغ روایت و تحلیل داستان با پرداختن به جزییات میرود. کتاب در واقع پژوهشی است در سیر مولانا از خامی تا پختگی، جست وجویی است در احوال مولانا و برخی داستانهای مولانا در مثنوی. این احوال از نی مولانا شروع می شود و تا مرحله عاقل پیش میرود. در هر منزل بر گوشهای از جهان مولانا پرتوی میافکند تا هر چه بیشتر به دنیای درونی مولانا راه یابد. زبان و نثر به کار رفته در این کتاب ساده اما تحلیلی است و خواننده در کنار خواندن هر روایت، به کوشش مولف با زوایای تودرتوی آن آشنا میشود.
مجموعه حاضر اشعار دکتر فرامرز نوریانی متخلص به "مظلوم" است که در سال 1312 چشم به جهان گشود و تحت تعلیم و تربیت مادری روشنفکر و پدری آزاده پرورش یافت. در سال 1338 موفق به دریافت دکترای پزشکی از دانشکده پزشکی اصفهان شد و در سال 1350 دکترای اعصاب و روان را از دانشکده پزشکی تهران کسب نمود. ایشان در سن 60 سالگی دار فانی را وداع گفت.
فهرست شماره 14 عرفان ایران بدین قرار است: در قسمت مقالات، عید مبعث از دکتر نورعلی تابنده؛ تصوف علوی از شهرام پازوکی، فریتهوف شوئون و معنای زیبایی از سعید بینای مطلق؛ تاملی در باب معنای روحانی کار از سیدحسن آذرکار؛ کرامات اولیا در آثار مولانا از محمدابراهیم ایرج پور؛ مجموعه مزار شاه نعمت الله ولی از مهراد قیومی بیدهندی، در قسمت معرفی کتاب تفسیر بیان السعاده فی مقامات العباده از دکتر عادل نادرعلی و ترجمه حسینعلی کاشانی بیدختی معرفی شده است.