کتابخانه مجازی ادبیات

فرهنگ اصطلاحات عرفان اسلامی نخستین مجلد از مجموعه ی فرهنگ های اصطلاحات علوم و معارف اسلامی است که در حوزه ی علوم عقلی شامل: عرفان، فلسفه، کلام، اخلاق و منطق و در حوزه ی علوم نقلی شامل: فقه، اصول فقه، تفسیر و علوم قرآنی، رجال، درایه و ادبیات عرب است. این فرهنگ به منظور فراهم آوردن بستر مناسب برای ارائه ی ترجمه های دقیق و رسا و با اسلوب سنگین ادبی از آثار جاویدان عرفان اسلامی تهیه گردیده و اولین قدم مهم در این زمینه به شمار می آید. کتاب حاضر عمده ی اصطلاحات عرفانی را در بر دارد و مدخل ها و معادل های آن ها به دقت گزینش شده و در تهیه آن از بسیاری از پر ارج ترین ترجمه های دهه های اخیر استفاده شده است. راقم این سطور یقین دارد که فرهنگ اصطلاحات عرفان اسلامی کمک بزرگی برای مترجمان ایرانی خواهد بود و سهم بسزایی در بهتر برگردانیدن گنجینه های معرفت فارسی به جهان خارج خواهد داشت و وسیله ای ارزنده خواهد بود برای تبدیل کردن زبان انگلیسی به یک زبان اسلامی؛ یعنی زبانی که در آن معارف و ارزش های اسلامی، که در قلب آن عرفان قرار گرفته، به سهولت قابل بیان است؛ علاوه بر این، کمک خواهد کرد تا مترجمان از تشتت و پراکندگی در برگرداندن متون عرفانی رهایی یابند.

«اصطلاحات الصوفیه» که به قلم «ابوالقاسم عبدالرزاق ابن ابی الفضایل جمال‌الدین کاشانی» از عرفای بزرگ قرن هفتم هجری به نگارش در آمده دربردانده شرح اصطلاحات عرفان به زبان عربی است. کتاب حاضر، با هدف بررسی شالوده و مبانی عرفان عبدالرزاق کاشانی در اصطلاحات الصوفیه به نگارش در آمده و مشتمل بر ترجمه فارسی کتاب، به همراه شرح و تفسیر اصطلاحات عرفانی مندرج در آن، در بیست و هفت باب است.

در آثار ادبي فارسي، مردم و عوام متفاوتند. در اين آثار مردم معناي مثبت انسان‌ها و عوام مردمان نادان و گاه آزاررسان هستند. نامگونه عنواني است که در اين مقاله براي شبه نام‌هاي برساخته توسط شاعران عارف که براي مخالفانشان به کار مي رفته، انتخاب شده است. آثار ادبي که محل بروز انديشه‌هاي عرفاني است، مملو از اين نامگونه‌هاست. در پژوهش اصلي نزديک به يک صد و بيست عنوان از اين نامگونه‌ها از متون ادبي شناسايي، جمع‌آوري و به صورت فرهنگ تدوين شده است. در اين مقاله سه نامگونه «گرانان، گران‌باران و گران‌جانان» مورد بررسي قرار گرفته‌اند. در سه نامگونه فوق مردمان بدخلق و خودخواه، تن‌پرست و کاهل، رياکار و دنياگراي، مردم‌آزار و ستمگر، سودجو و زرپرست، متبلور شده‌اند. مطالعه اين نامگونه‌ها راه را براي شناخت هر چه بهتر و بيشتر مفاهيم ادبي فارسي و جوامع پيشين هموار مي سازد.

مجموعه مقالات یادنامه مفاخر کرمان «شاه شجاع کرمانی» شامل دو بخش است: مقالاتی در احوال و آثارشاه شجاع کرمانی شامل پنج مقاله و مقالات متفرقه از محققان معاصر درباره موضوعات دیگر شامل 12 مقاله است. شاه شجاع کرمانی از نخستین عرفا، شاهزادگان و بزرگانی بوده که در قرن سوم می زیسته و برای سیراب کردن روح تشنه و علم طلب خود به نیشابور آمده. با ابوتراب نخشبی، ابوعبدالله بصری، ابوعبید بسری، ابوعثمان حیری و یحیی معاذ رازی که خود از بزرگان عرفان بوده اند هم صحبتی داشته است. کتاب مراه الحکما و رساله ای در رد یحیی معاذ رازی را به او نسبت داده اند. به شاه شجاع لقب امام و حکیم هم داده اند. در بیشتر کتب، اقوال و سخنان بسیاری از وی آورده شده اما سرگذشت روشنی از وی در دست نیست و زندگی وی در ابهام است. تاثیر او در عارفان و بزرگان ایران، به حدی بوده است که امیر مبارزالدین، به میمنت شاه شجاع نام پسر خود را شاه شجاع گذاشت. تاریخ وفات او را میان سال های 278 تا 290 ق در سیرجان دانسته اند. این مجموعه مقالات به کوشش داریوش کاظمی و زیر نظردکتر جواد برومند سعید در انجمن آثار و مفاخر فرهنگی استان کرمان در سال 1376 به چاپ رسید.