کتابخانه مجازی ادبیات

فرهنگ اصطلاحات روزنامه نگاری دارای هفتصد مدخل است، که نویسنده با سال ها پژوهش و بررسی و کار از نزدیک در روزنامه ها و چاپخانه ها به دست آورده است و اگر حتّی آن طور که برزین آورده، تنها دربرگیرندۀ اصطلاحات روزنامه نگاری و نه چاپ است ( به غیر از برخی استثناها)، روزنامه نگاران و تاریخ نویسان مطبوعات می توانند به پیروی از گفتۀ گردآورنده:«مؤلّف، این فرهنگ را با تصوّر اینکه بدون عیب و نقص است، عرضه نمی دارم. بلکه به عنوان پیش نویسی تا در آینده بزرگترها و دانشمندان به رفع ایراداتش بپردازند» آن را بیش از دو هزار واژه یا مدخل رسانده و بر غنایش بیفزایند. در زیر واژه ها و اصطلاحاتی به گونۀ نمونه آورده می شود: آزادی مطبوعات، اجازۀ چاپ، ادارۀ کلّ مطبوعات، اسم مستعار، امضاء محفوظ، اوراق مقاله، بند، پاراگراف، پانویس، تحلیل، تیتر خبری، تیتر تبلیغی، حقوق روزنامه نگار، خبرساز، خبرهای کوتاه، خلاصه خبر، خودسانسوری، دیدگاه، روزنامۀ رسمی، رنگین نامه، زیرآبی، ژورنالیست، ژورنالیستی(نوع برخورد با مسائل روز) ، ژورنالیسم، سرهم بندی، سوال پیچ، سوق الجیشی ، شانتاژ، شعار، صفحۀ خوانندگان، صفحۀ سفید (کار روزنامه نگاران بر علیه جریان سانسور)، کارت های خبری، کاغذ اخبار، کامپوست، کلمه به کلمه، مدیر مسئول، مطبوعات زیرزمینی، مطبوعات مخفی، نمونه خوانی، ننگین نامه، وارونه جلوه دادن، وزین، ویرایش و ......

فرهنگ ‏نویسی کاری دقیق، صبرآزما، پرزحمت و پیچیده به شمار می ‏آید؛ ولی فرهنگ ‏نویسان فارسی در هند با دلایل گوناگون همت بدان گماشته‏ اند و در این کار سترگ نامهای پرآوازه را برای خودشان حفظ نموده ‏اند. در رگ‏ویدا آمده است: «نیاکان پارسیها با هندیان پیوند و ارتباط داشتند.» پرفسور مکس میلر(MILLER) عقیده داشته است که: «نیاکان پارسیهای نخستین درهندوستان زندگی می‏کردند و پس از آن به ایران و قندهار هجرت کردند.»

این کتاب یکی از کهن‌ترین فرهنگ‌های فارسی است که در دوره سلطان فیروز شاه تغلق (752 ـ 790 هـ.ق) در همین کشور نوشته شده است. این فرهنگ بنا بر رفع نمودن بعضی نقایص فرهنگ اسدی و فرهنگ قواس نوشته شده بود و در این فرهنگ افزون بر این دو فرهنگ، ذکری از رسالة النصیر، فرهنگ عبدالرحمن و تاجین شده و معلوم است که این فرهنگ‌ها پیش از دوره فیروزشاه نوشته شده بود. این فرهنگ نه‌تنها از جمله مآخذ «ادات الفضلا» تألیف بدر دهلوی بوده، بلکه به گفته محمد لاد دهلوی مؤلف «مؤید الفضلا» نویسنده ادات همه مطالب «لسان الشعراء» را در فرهنگ خود شامل نموده است.

از جمله آثار ارزشمندی که در دوره سلطنت و حاکمیت سلسله تغلقان پدید آمد، «بساتین الانس» اثر محمد صدر علاءالدین احمد حسن دبیر عبدوسی ملقب به «تاج» و معروف به «اخستان» است. وی همان‌گونه که خود می‌نویسد در دهلی ولادت یافت و پدرش نیز از اهالی دهلی بود و از این‌رو وی را دهلوی نیز خوانده‌اند. این کتاب از نظر تاریخ و مسائل اجتماعی دارای اهمیت ویژه‌ای است. موضوع کتاب مربوط به حمله تغلق است در سال 725 هجری به لکهنوتی. در این کتاب وقایع پادشاهان چین، قُنّوج و اُجّین و مطالبی درباره آیین کشورداری آمده است.