کتابخانه مجازی ادبیات

کرامات صوفیه از جمله موضوعاتی است که جای بحث بسیار دارد و طبعا اولین قدم در این راه، تقسیم‌بندی این کرامات است. در این مقاله، دو تقسیم‌بندی قدیم از این کرامات، معرفی و تلخیص شده‌اند؛ اولین تقسیم‌بندی از سبکی، حالتی عینی و دارای مصداق است، ولی تقسیم‌بندی دوم، از ابن عربی، اصولا ذهنی است.

قرآن یک کتاب معمولی نیست بلکه یک معجزه است. مهمترین اعجاز قرآن در فصاحت و بلاغت بی‌همتای آن می‌باشد. قرار گرفتن کلمات در آیات قرآن از چنان نظم و انسجامی برخوردار است که جابه جایی کلمه‌ای در آن غیر ممکن است این انسجام باعث آهنگ و موسیقی دلنشین و شگفت‌انگیز کلام قرآن می‌شود. علاوه بر فصاحت و بلاغت، انواع صنایع بدیعی در کلام قرآن مشاهده می‌شود؛ که «تشابه الاطراف» یکی از صنایع بدیع معنوی در قرآن می‌باشد. این آرایه ادبی اغلب در تناسب صدر و پایان قرآن مشاهده می‌شود. به طوری که هرگاه متن آیه مربوط به شناخت جهان باشد در بخش پایانی آیه از اسماء الهی نام برده می‌شود. و هر گاه موضوع آیه، مربوط به مسایل اخلاقی باشد در پایان آیه وقایع مربوط به قیامت بازگو می‌شود. و اگر در آیه از احکام و قوانین الهی سخن گفته باشد در پایان آیه به برخی از مسایل اخلاقی پرداخته می‌شود. گاهی در پایان آیات به یکی از صفات ویژه انسان‌ها اشاره می‌شود مانند: خاسرین، ظالمین، منافقین و ... در بعضی از آیات ختم آیه به اسمی از اسماء الهی یا صفتی از اوصاف انسانی اشاره نمی‌شود بلکه توجه بیشتر به موضوع‌ها و معناهای گوناگون است که آیات با آنها خاتمه می‌یابد و تناسبی از لحاظ مطالب مورد تدبر با صدر آن آیات دارد.

فراهنجاری گفتاری یا شطح‌های صوفیانه از مهم‌ترین عوامل عرفان ستیزی در تصوف و عرفان اسلامی است. در این مقاله ابتدا به تعریف شطح و معرفی شطامان پرداخته شده و دلایل پیدایش این پدیده در تصوف و نیز نمونه‌هایی از شطح و طامات صوفیانه آمده است. آیا آن چه به عنوان شطح گفته می‌شد جهان‌بینی و باور گویندگان بود و یا در حالت غلیان و جذبه چنین دعاوی شگفتی بر زبان آنان جاری می‌شد. داوری حکیمان عارف و نیز متشرعان عرفان ستیز نیز در طی این نگارش آمده است.