کتابخانه مجازی ادبیات

عبدالقادر بیدل شاعر ترک‌نژاد پارسی‌زبان دیار هند با داشتن گونه‌های مختلف شعر ـ چه از رهگذر شکل و چه از لحاظ محتوا ـ در سرزمین هند، افغانستان، ایران و تاجیکستان، به نحو حیرت‌انگیزی از شهرت خاص بهره‌مند است. بیدل بی‌شک بین شاعران حوزه‌های زبان دری با بینش کاملاً تازه و گویش بی‌مانند، جلوه‌گری دارد. در اشعار وی نغمه‌های آکنده از معانی تازه و اندیشه‌های دقیق انعکاس یافته است. در فصل اول این کتاب درباره زندگینامه، شاعری، سبک شعر و آثار بیدل دهلوی این شاعر و بزرگ‌مرد ادب و عرفان پرداخته شده و در فصل دوم شرح مختصر و معلومات در مورد صنعت تلمیح و بعد به حساب حروف الفبا موضوع تحقیق پیش گرفته شده است.

محمود غنی ‌زاده سلماسی (1258-1313 شمسی ) نویسنده، شاعر، مترجم، سیاستمدار، روزنامه ‌نگار و از پیشتازان مشروطیت ایران بود. غنی زاده که در جوانی مقالاتی برای روزنامه حبل‌المتین کلکته ارسال می کرد، با عبدالرحیم طالبوف نیز آشنایی و دوستی داشت. وی از طرفداران شعر و ادبیات کلاسیک بود و به نقد اشعار و گفتار نوگرا می پرداخت. میرزا محمود غنی زاده اشعار کمی پرداخته است که اغلب در جای معینی یادداشت نمی شدند و در مجالس دوستانه از حفظ قرائت می شدند. اغلب آثار منظوم کتاب پیش رو به همت فرزند شاعر از جراید و مجلات فارسی خارج از کشور گردآوری شده و انتهای آن با اشعاری در سوگ غنی زاده آراسته شده است. این کتاب در سال 1332 توسط کتابفروشی معرفت در دسترس علاقمندان قرار گرفت.

تعریف که در جواب ماهیّت و چیستی اشیاء و پدیده‌ها می‌آید، بیش‌تر در فلسفه و منطق شناخته شده است. امّا در ادبیات نیز از تعریف برای کارکردهای گوناگونی، از جمله تعلیم، طنز و بیان هنری استفاده شده است. تعریف در شعرِ معاصر نوعی اسلوبِ بیان است که در کتاب‌های بلاغت سنتی و جدید توجّه چندانی بدان نشده است. هر چند تعریف‌های هنری در شعر معاصر خالی از ارزش زیبایی‌شناختی و تصویر‌گری نیستند، امّا اهمیت این شیوه و الگوی بیانی در شعر کلاسیک بیش از آنکه زیبایی‌شناسانه باشد، فکری و محتوایی است. از این‌رو، تعریف دریچه‌ای برای درک جهان‌بینی و افکار شاعر است. در این نوشتار به بررسی انواع تعریف، چه از نظر محتوایی و چه از نظر ساختارِ صوری آن در ادبیات پرداخته می‌شود. ساختار جملات تعریفی در ادبیات معاصر به صورت «بدل»، «جمله اسنادی» و «سه‌جزیی بی‌فعل» نمایان شده است.

متناقض‌نمايي يکي از جلوه‌هاي زيبايي بيان در آثار ادبي است. اين هنر ادبي ممکن است به صورت تعبير يا ترکيب به کار برود. در اشعار صائب هر دو صورت اين شگرد ادبي در پيوند با هنرهاي بلاغي و زيبايي‌شناختي استعاره، تشبيه، تصوير دو وجهي، کنايه، مجاز، ايهام و غلو در آميخته و زيبايي مضمون و بيان او را دو چندان کرده است. کشف اين پيوندها مي‌تواند به فهم مقصود و مرام شاعر کمک شاياني مي‌کند. در اين مقاله اقسام متناقض‌نمايي همراه نمودار در اشعار صائب به دست داده شده و عوامل شکل‌گيري آن مورد نقد و ارزيابي قرار گرفته است.