مقامات بدیعالزمان همدانی (متوفی 398 هـ.) از جمله شاهکارهای داستانی ادبیات عربی قدیم است. قهرمان داستان مقامات همدانی ادیب دورهگردی است که با روشهای گوناگون و با بهرهگیری از هوش عاطفی خود، گفتمانش را محقق میکند. عملکرد قهرمان مقامات را میتوان برای تحقق گفتمان خود و اثرگذاری بر گفتهخوانان، از زوایههای گوناگون مورد تحلیل قرار داد. بهرهگیری از هوش عاطفی، یکی از ویژگیهای روانشناختی در تحقق و موفقیت قهرمان مقامات همدانی است. این پژوهش میکوشد با روش توصیفی ـ تحلیلی به این سوال پاسخ دهد که قهرمان داستان مقامات همدانی برای خلق گفتمان خود و تأثیرگذاری بیشتر آن در مخاطبان از چه ابعاد روانشناختی استفاده کرده است. از اینرو، برای پاسخ به این سوال ابتدا مراحل خلق گفتمان قهرمان مقامات همدانی با مراجعه به نظریات تحلیل گفتمان، بررسی شد، سپس ابعاد مختلف هوش عاطفی در این مرحله به تفصیل مورد تحلیل قرار گرفت. از جمله یافتههای پژوهش این است که قهرمان مقامات از یک سو با خویشتنداری و خود کنترلی، اعتماد به نفس و تظاهر به داشتن وجهه اجتماعی بالا، در فراهم کردن شرایط مناسب برای خلق گفتمان خود کوشیده است و از سوی دیگر با استفاده از ارزشهای دینی و فرهنگی گفتهخوانان، تلاش میکند تأثیر گفتمان خود را در آنان بیشتر کند.
ابوعمر احمد بن محمد بن عبد ربه قرطبی تولدش در دهم ماه رمضان سال 246 هجری بود و در 18 جمادی الاولی از سال 328 هجری درگذشت. از موالی آزاد شده خلفای اموی اندلس است و از شعراء و ادباء نامی آن سرزمین بشمار می رود بهترین و معروفترین کتابهای او عقدالفرید است که در چهار مجلد تالیف شده و مشتمل بر 25 کتاب است که هریک از این کتب را بنام یکی از سنگهای گرانبها نامیده و کتاب سیزدهم را (الواسطه) نام نهاده است و در واقع خواسته است نظم و ترتیب کتاب با نامش مطابقه کند. کتاب العقد که بعدها کلمه (الفرید) به آن افزوده شده و امروز معروف به کتاب "العقد الفرید" است یکی از کتابهای ادبی گرانبها است و بهترین نمونه انشاء دو قرن سوم و چهارم اندلس است. کتاب نامبرده مجموعه نفیسی است از اخبار و حکایات و نوادر و سیر و تواریخ و انساب قبایل عرب و خطبه های مردان نامی اسلام و مختصری از فن شعر و سایر ابواب ادب.
موضوع کتاب کلیله و دمنه و ابن خلکان برای دبیرستانها ،ترجمه کليله و دمنه از سانسکريت به عربي توسط ابن مقفع است. کتاب ابن خلکان " وفيات الاعيان و انباء ابناء الزمان " است که منتخبي از آن در اين کتاب آمده است. این کتاب به اهتمام فضال تونی نگاشته شده و در سال 1330 توسط شرکت مطبوعات منتشر شده است.
ابن هاني (320- 363 هـ.ق) يكي از بزرگترين شاعران شيعي و متبحرترين شاعر اندلسي است، كساني كه در كتب مختلف ادبي، مختصري از ابن هاني نگاشتهاند، وي را به سبب افراط در مدح متهم به كفر و ارتداد نموده و بيبند و بار شمرده و معتقدند كه دست به كارهاي حرام ميزده است. و عدهاي بيان ميدارند او تا زماني كه در اندلس ميزيسته هيچ اعتقادي به مذهب شيعه اسماعيلي نداشته است، و مرگ او را ناشي از ميگساري و اعمال ناشي از آن شمردهاند. اين مقاله بر آن است تا به ابهامها و اتهامها و سوالهاي برآمده از آنها پاسخ گويد.
اسلوب شیوه خلق اندیشه و بیان آن در قالب الفاظ مناسب است. در کتابهای علوم بلاغی موضوع اسلوب اهتمام شایسته نشده است هر چند در آثار گروهی از دانشمندان به بعضی از ویژگیهای اسلوب اهتمام شایسته نشده است هر چند در آثار گروهی از دانشمندان به بعضی از ویژگیهای لفظی اسلوب اشاره شده اشت؛ اما این اطلاعات در بخشهای مختلف آثارشان پراکنده است و بابی به آن اختصاص دادهاند اسلوب و بلاغت با هم چه ارتباطی دارند؟ و فرق بین آن دو چیست؟ شکی نیست که اسلوب و بلاغت هر دو به لفظ و معنی و مطابقت با مقتضای حال عنایت دارند اما موضوع بلاغت اعم از موضوع اسلوب است. بلاغت برای رسیدن به کلام مطلوب از همه وسیلههای معنوی و بیانی بهره میگیرد اما اسلوب شامل وسایل معینی است که نویسندهای در موضوعی خاص از آن استفاده میکند. به تعبیر دیگر بللاغت علم است قبل از این که فن و شیوه باشد، اما اسلوب عبارت از بلاغت یک مولف است، شیوهای خاص که نویسنده برای تحقیق بلاغت در اندیشه و تعبیر از آن استفاده میکند.