فقد تألفت هذه الرسالة من أربعة فصول؛ الفصل الاول منها قدم دراسة عن نشأة التوصف لکی یضع نظریة ابن خلدون فی نشأة التصوف ضمن إطارها العام. ثم جاء الفصل الثانی لیناقش النصوف عند فلاسفة الغرب بدءا بابن مسرة مرورا بابن باجه وابن طفیل و ابن رشد و انتهاء بابن عربی و ابن سبعین لتشکیل الصورة العامّة التی یظهر فیها الانموذج فی الموقف من التصوف و بعد الانتهاء من ایضاح هذه الخلفیة المباشرة لابن خلدون، جاء الفصل الثالث لیدرس آراء ابن خلدون و أطروحاته فی التصوف و ثم یأتی الفصل الرابع لیدرس موضوعات مثل: مصادر ابن خلدون فی التصوف، و الموقف من علوم المکاشفة و یتضمن: المعرفة فوق الطبیعیة و اشکال النقد الذی وجهه ابن خلدون لعلوم المکاشفة مثل النقد الصوفی، و النقد الللغوی و النقد الشرعی و ... .
«بنیاد اندیشی»، روح علوم اسلامی است و این بنیاداندیشی، چنانکه در حکمت عربی مشخص است، بیشتر به عالم ثابتات و بقا توجه دارد، اما از سوی دیگر، عرف جاهلی و قبیلگی و عادات طبیعی و اغراض بشری اقوام، در کنار یونانزدگی و یهودزدگی نظری و عملی، جامعة اسلامی را به سوی انحطاط برده و همین ممیزی، موجب شده است که بسیاری از معانی قدسی به صورت ممسوخ، ناسوت زده و عرفی (عصری) گردند. در این میان، پس از تحلیل توانمندی فقر و تفکر فقهی، که شأن بیرونی، قدرت و نظم اجتماعی اسلام را بروز میداد در مراحل پیشرفتهتر، اسلامشناسی مدرن در ساحت فلسفی و عرفانی اسلام تمرکز یافت و بر آن تأکید کرد. برای بسیاری از شرقشناسان، «ابن خلدون» به مثابه متفکری که در عالم جدید حضور داشته و بر فلسفه، صورتی عرفی و این جهانی زده است،کمال اندیشه اسلامی تلقی شد. حال، ما در وضع نویی قرار گرفتهایم؛ راهی که غایت آن میتواند تحقق و احیای شئون دیگری از عالم و علوم اسلامی در ذیل تجلی تام و تمام عالم اسلامی باشد. شرط لازم ورود به این مرحله، خود آگاهی و بازاندیشی در مبادی تفکر و علوم جهان اسلامی است. در کتاب حاضر، بازاندیشی در موضوعهای: «حجیت عقل و وحی در عالم اسلامی»، «جوهر ایمانی علوم اسلامی» و «نحوة تطور، تنازع و تقابل آنها با فلسفة یونانی از آغاز تا پایان قرن ششم و هشتم اسلامی»، که پایان عصر توانمندی عالم اسلامی نیز محسوب میشود، پرداخته شده است.
در این کتاب، نخست ادیان باستانی کردها معرفی میشود، سپس شرحی از فرقههای مختلف صوفیه فراهم میآید .معرفی بنیان گذاران و آداب طریقت فرقههای"قادریه"، "نقشبندیه" و "حقه" از دیگر مطالب کتاب است .