کتابخانه مجازی ادبیات

بر اساس تعریف سازمان یونسکو «کتاب» عبارت از تک‌نگاشت یا نشریه‌ای غیرادواری است که حجم آن بدون شمارش صفحات جلد از 48 صفحه بیشتر باشد و کمتر از آن را جزوه می‌نامند؛ ولی به طور کلی امروزه منظور از کتاب مجموعه‌ای از اوراق چاپی است که در میان جلدی قرار گرفته است. در این جزوه به مراحل تولید و نشر کتاب از کاغذ تا چاپ و اقتصاد کتاب پرداخته شده است.

آنچه در این مقاله می‌خوانید ترجمه بخشی از فصل یازدهم از کتاب «عمده الکتاب» نوشته منسوب به معز بن بادیس تمیمی صنهاجی‌ (398-454 هـ.) یکی از حاکمان مغرب اسلامی و از خاندانی معروف‌ به «بنوزیری» می‌باشد. نویسنده کتاب خود را در یک مقدمه و دوازده‌ فصل تألیف نموده و به جنبه‌های مختلفی از کتاب‌آرایی و مواد و وسایل‌ مورد نیاز این فن پرداخته است. وی در فصل یازدهم به ساخت نوعی کاغذ مشهور به «طلحی» می‌پردازد و سپس روش کهنه‌نما نمودن کاغذهای نو برای ترمیم کتاب‌های قدیمی‌تر را بیان می‌کند و در پایان این فصل به‌ چگونگی انداختن نقوش مختلف و یا نوشته بر سطح بیرونی قلم‌نی‌ها می‌پردازد که برای زیبا ساختن قلم متداول بوده است؛ آنچه از این فصل‌ در نوشته حاضر ترجمه شده تنها مربوط به چگونگی ساخت کاغذ طلحی‌ و کهنه‌سازی کاغذ می‌باشد.