کتابخانه مجازی ادبیات

نویسنده این سطور حسین فرزند مرحوم محمدهاشم مشهور به ذوالقدر شجاعی کارمند پایه 9 وزارت دارائی (ممیز مستقل حسابهای اداره کل درآمدها) که در ذیحجه سال 1374 برابر با تیر 1334 شمسی توفیق تشرف به مکه معظمه را داشتم از همان روزهای اولیه مراجعت قصد داشتم که شرح جریان این سفر روحانی را به رشته تحریر درآورم که هم خاطرات این مسافرت ثبت و ضبط شده و هم آنکه شاید برای علاقمندان راهنمای مفید و سودمندی شود ولی از بدو ورود به تهران رعایت نزاکت های اجتماعی و دید و بازدیدهای سروران عزیز و دوستان گرام مجال شروع باین کار را نمی داد اینک که فی الجمله فراغتی حاصل گردیده است اقدام به تحریر نموده و از خداوند بزرگ حسن ختام آنرا مسئلت دارم.

اسپاروی به تصور اینکه یکی از شاگردان مستعدش ممکن است روزی به مقام های عالی سیاسی در ایران دست باید از همان ابتدا به پرورش استعداد او در راستای منافع کشور خود می‌پردازد و سعی می‌کند به او بقبولاند که خیر و صلاح جهان به خیر و سعادت نژاد آنگلو ساکسن بستگی دارد. مؤلف از رسم “مداخل” در ایران، این عرف ناشایست عصر بی خبری به وضوح و اجمال سخن می‌گوید و زنجیره آن را از شاه تا رعیت بازگو می‌کند و وضع فروش مشاغل مهم دولتی را یکی از عوامل خرابی ملک و ملت می‌شمارد. اسپاروی از مشهوراتی که دیگر سیاحان شرح داده‌اند، دوری گزیده و آنچه بیان نموده تا حد زیاد بدیع و تازه است. او تنها به شرح وقایع بسنده نمی‌کند بلکه با ایجاز پر معنی به تحلیل رویدادها می‌پردازد و برخلاف بعضی از سیاحان به تحسین شیوه زندگی و مشی زن ایرانی می‌پردازد و او را محور زندگی خانواده می‌داند که تنها امید و آرزوی خود را در خوشبختی خانواده‌اش جستجو می‌کند. نقش چادر را در زندگی اجتماعی زن ایرانی واجد اهمیت بسیار دانسته و آن را ته بند اسارت، بلکه نشان آزادی و مجوزی برای ورود او و شرکت او در فعالیتهای اجتماعی می‌شمارد و به ذکر مثالهای چندی از شرکت زنان در اعتراض های اجتماعی می‌پردازد و از این طریق به تحسین زیبایی طبیعی فوق العاده زن ایرانی می‌نشیند.

این مجموعه فهرست منتخبی است از کتابهای چاپی تاریخی به زبان فارسی که از سی چهل سال پیش تاکنون در ایران انتشار یافته و منظور از تدوین آن راهنمایی و تسهیل در امر مطالعه برای دانشجویان علوم اجتماعی و علوم سیاسی نیز که بایستی تاریخ دوره معاصر را بدانند از مراجعه به چنین فهرستی بهره ببرند

حاج محمدعلی پيرزاده نائينی، ازعارفان مشهور دوره قاجاریه است. تنها اثر برجای مانده از وی سفرنامه اوست که با نثری روان به شرح مسافرت دوم خود به ممالک خارجه می پردازد که به خواهش و در معیت احمدخان مویدالملک طی سالهای 1303 تا 1306 قمری صورت گرفته است. در طی این سفر حاجی پیرزاده از هند، مصر، فرانسه، انگلستان، اتريش، عثمانی، شامات و عراق ديدار كرده و مشاهدات و مذاكرات خود را به طور روزانه ثبت نموده است. پیرزاده به طرز سلوك و رفتار، داد و ستد، آداب و رسوم و حتى جزئيات هر سرزمين توجه کرده که به سفرنامه او ارزش خاصی بخشيده است. کتاب پیش رو که به کوشش حافظ فرمانفرمائیان آماده گردیده مشتمل بر دو جلد می باشد. جلد اول که با مقدمه ای از ایرج افشار زینت یافته، به سفر تهران تا لندن اختصاص دارد و جلد دوم مربوط به بازگشت از لندن تا اصفهان می باشد. این کتاب در سال 1343 توسط انتشارات دانشگاه تهران در اختیار علاقمندان قرار گرفت.