جاحظ متفکر نامدار معتزلی و بهترین نثرنویس عربی از شخصیتهای نادر تمدن اسلامی و نوشتههایش آینه تمامنمای زندگانی و فرهنگ در سدههای اول هجری است. او با عباراتی محکم و چالاک و شوخ و متین نمونههای عالی از نقد و تحقیق و روایت و درایت و حقیقت و افسانه و پند و لبخند و فلسفه و سفسطه و طیبتگویی و طبیعتنگاری به دست میدهد که با وجود سرگرمکنندگی، پربار و سرشار و آموزنده است. نویسنده در این کتاب برای نخستین بار به زبان فارسی تحلیل کاملی از احوال و آثار و ترجمه قطعات برگزیده و ممتاز جاحظ را عرضه کرده است.
امین الریحانی رجلا و ادیبا حقق فکرة الالتزام علی ارفع مستوی. لقد وعی ان الادیب الحق کائن اجتماعی کسائر البشر یمشی علی ترابهم، یتحدث بلغتهم، یتنشق هواءهم، یتألم تألمهم، یفرح فرحهم، یقلق قلقهم، و ان علیه بالتالی ان ینطق بلسانهم فلا یراوغ و لا یلتهی بترصیع القشور.