حسامالدين چلبي از مريدان و نزديكان ويژه مولانا بوده، نقشي بارز در آفرينش مثنوي و جهتدهي و گسترش آن داشته است. تأثير او بر حضرت خداوندگار بحدي بوده است كه به خواهش او سرودن مثنوي را آغاز كرد و هرگاه حسامالدين حضور نداشت، مولانا رغبتي به سرودن نداشت. از آنجا كه جاذبههاي انسانهاي از خود رسته ميتواند انگيزهبخش عارفان در بيان لطيفههاي عشق الاهي باشد، مولانا در دوران مصاحبت با او از جاذبههاي نرم و نوازشگر مريدش به آرامش و سرودن دست يافت. آرامشي كه نتيجهاش مثنوي مولاناست. علاقه و عنايت مولانا به مريدش بدان حد است كه شناخت مراد از مريد مشكل است. سخن از حسامالدين كه به تعبير مولانا «ضياءالحق»، «حيات دل»، «صقال روح»، «سلطان الهدي» و «صورتگر و جانبخش مثنوي» است، در مثنوي جايگاهي ويژه دارد، تا جايي كه مولانا هدف خود را از مثنوي، حسامالدين ميداند، هرچند در جايي كه لازم است مقدمه دفتر دوم او را با لطفي قهرآميز مورد خطاب قرار ميدهد، تا شرط آينگي بودن مردان خدا را فروگذار نكرده باشد. اين مقاله ابتدا به شرحي مختصر از زندگي حسامالدين ميپردازد، سپس نقش حسامالدين در آفرينش مثنوي بيان ميگردد و سرانجام چهره معنوي حسامالدين و تأثيرات او بر مولانا از لابلاي ابيات مثنوي نمايانده ميشود.
کتاب حاضر مشتمل بر دو گفتار به زبان فرانسوی، به خامه توانای استادان گرامی دکتر صفا و لیوه روسای محترم دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تهران و استراسبورگ و یک مقدمه از نویسنده در معرفی کامل نسخه خطی کتابخانه ملی و دانشگاهی استراسبورگ و شرح یکصد و شصت و هشت بیت از مثنوی گلشن راز که متاسفانه شارح عارف آن تاکنون ناشناخته مانده است. و در آخر تعلیقاتی که برای حل مشکلات و توضیح و تعریف لغات و مصطلحات عرفانی و فلسفی به کوشش نویسنده فراهم گردیده است.
این کتاب اشعار فارسی سیدجعفر موسوی حاوی الف) دو مثنوی در بحر خفیف-مخبون محذوف-یکی تحت عنوان (حدیث نفس) شامل موضوعات مختلف در حدود (1723) بیت، و دیگری (بالاخانه غمها) که از نوشته نویسنده معروف (مصطفی لطفی منفلوطی مصری) برداشته شده است و در حدود (303) بیت می باشد. ب) غزلیات ج) متفرقات د) قطعات
امروزه به لطف پيشرفت مطالعات ساختارگرا و نظريههاي روايتشناسي، امکان بازشناسي گونههاي مختلف روايي به شکل دقيقتري فراهم آمده است. شناخت قوانين روايي حاکم بر هر يک از گونهها و تفاوتهاي ساختاري ميان آنها، به درک بهتر تمايزهاي ميان ژانرهاي گوناگون کلام کمک شاياني خواهد کرد. «حماسه» گونهاي است که بر اثر تکامل جنبههايي از روايت اسطورهاي به وجود آمده است. هدف ما در اين جستار، هم سنجي يک روايت اسطورهاي مشخص (در اوستا و متون پهلوي) با ساخت همان روايت در شاهنامه است. مقصود از چنين مقايسهاي، بررسي اين مساله است که ساخت اين روايت اسطورهاي پس از انتقال و بازسرايي در شاهنامه، چه تفاوتهايي کرده است. با وجود شباهت برخي رئوس اصلي داستان جمشيد در اسطوره و حماسه، تفاوتهاي مهمي نيز ميان اين دو وجود دارد که در اين مقاله تلاش ميکنيم به بررسي برخي از آنها بپردازيم.
تشبیه یکی از بارزترین و بنیادیترین شیوههای بیانی است که نفش عمدهای در خیالانگیزی و تأثیر کلام شاعران داشته است. در این مقاله به شیوه توصیفی ـ تحلیلی و تطبیقی تشبیهات موجود در ادبیات حکمی بوستان و سرودههای حکمی متنبی از وجوه مختلف: طرفین تشبیه، حسی و عقلیبودن، مفرد و مرکببودن، وجه شبه و بررسی گردیده و تحلیلی آماری از آنها ارایه شده است. نتایج تحقیق حاکی از آن است که هر جند سعدی و متنبی از انواع تشبیه از جمله مفرد، مرکب، مطلق، مضمر، بلیغ و مؤکد بهره گرفتهاند؛ اما در کاربرد تشبیه به لحاظ آماری با یکدیگر تفاوتهایی دارند. از دیگر نتایح تحقیق این است که تشبیهات سعدی در بیشتر موارد مفرد، بلیغ، واضح و بدون تعقید است؛ اما گرایش متنبی به تشبیهات ضمنی، مقید یا مرکب، معقد و غیرصریح بیشتر است.