علم نحو، پایه و شالوده زبان و ادبیّات عربی است. این علم همواره راه پرفراز و نشیبی را پیموده است و بیشتر در قالب نظریّات نحوی «خلیل بن احمد» و شاگردش «سیبویه» بود، تا اینکه نخستین بانگ اعتراض علیه آن توسّط «ابن مضاء قرطبی» از اندلس به گوش رسید. او در کتاب خود «الردّ علی النحاه» به ردّ برخی از اصول نحوی از جمله بحث عوامل و علل پرداخت؛ البتّه، این کتاب آنطور که انتظار می‌رفت، نتوانست مورد توجّه اذهان قرار گیرد تا اینکه در چند دهه گذشته، افرادی چون «ابراهیم مصطفی»، «شوقی ضیف» و «مهدی مخزومی» با ارائه نظریّات جدید نحوی، پا به این عرصه نهادند و با هدف تسهیل در امر فراگیری زبان عربی، بر بسیاری از مسائل پیچیده نحوی چون: اشتغال، تنازع، افعال ناقصه و... قلم بطلان کشیدند. «ابراهیم مصطفی» در دانشگاه‌های «الأزهر»، «قاهره» و «اسکندریه»، به عنوان استاد علم نحو و در فرهنگستان زبان و ادبیّات عربی مصر، فعّالیّت می‌نمود. وی در کتاب «إحیاء النّحو» خود، سعی نموده تا به دور از تعصّب، مباحث نحوی را بر مبنای طبیعت زبان بیان کند. او معتقد است که نحویان قدیم در بیان مباحث نحوی، تحت تأثیر علل فلسفی قرار گرفته‌اند. «ابراهیم مصطفی»، نظریّه نحویان، مبنی بر تأثیر عامل بر حرکات اعرابی را رد می‌کند و معتقد است حرکات اعرابی، دلالت بر معنایی دلالت دارد که متکلّم قصد آن را می‌کند.

منابع مشابه بیشتر ...

65bfa9df2c7a4.jpg

تذکره شبگرد (معاریف علم و ادب و هنر آذربایجان غربی)

غلامرضا دانش فروز

این مجموعه مشتمل است بر معرفی شاعران، نویسندگان، عالمان، عارفان، خوشنویسان و دست اندر کاران موسیقی در استان آذربایجان غربی در دوره معاصر .در کتاب نمونه‌ای از اشعار شاعران به ترکی یا فارسی درج گردیده است ;همچنین علاوه بر ذکر احوال و آثار، پاره‌ای از مختصات شعری و دیدگاه‌های اشخاص نیز به اجمال بررسی شده است .

63ecef8340148.jpg

از پوشکین تا شولوخوف

کتاب تحلیلی است بر ادبیات روسیه در آثار پوشکین، لرمانتوف، داستایفسکی ، گوگول، گنچاروف، تولستوی و چخوف. ادبیات روس یکی از مهمترین ادبیات ملی جهان است که سهمی مهم در ادبیات جهانی دارد. از قرن ۱۱ میلادی آثار و نویسندگانی به زبان اسلاو شرقی وجود داشته اند. در زمان تزارها، اروپایی نمودن جامعه و فرهنگ روس بیش از ۱۲۰ سال طول کشید. در دهه ۳۰ قرن بیست، مکتب ادبی رئالیسم سوسیالیستی کوشید تا مکتب ادبی حاکم در شوروی سابق گردد. روسها وابسته به خانواده زبانی و قومی اسلاو هستند. قرنها ترکهای تاتار و خزرها از همسایگان جنوبی اسلاوهای روس بوده اند. در سال ۹۸۸ میلادی، مسیحیت دین رسمی روسیه شد. تاتارها بعدها سه قرن بر روسیه حاکم شدند. سرانجام خانواده رومانف در سال ۱۶۱۳ به تخت سلطنت روسیه نشست. پتر کبیر در سال ۱۶۸۹ تزار روسیه شد و ۳۰ سال حاکم این کشور بود. وی میگفت که او "آموزنده ای میان آموزنده ها است". ادبیات روس میان سالهای ۱۷۹۰-۱۷۰۰، میان باروک و کلاسیسم بود. در روسیه پیش از انقلاب اکتبر، مکتبهای ادبی مانند باروک، کلاسیسم، احساسات گرایی و روکوکو حاکم بودند. در سال ۱۷۴۸ آکادمی علوم، و در سال ۱۷۵۵ دانشگاه مسکو و مرکزی برای تحقیق و تبلیغ ادبیات افتتاح شدند در قرن ۱۸ اشرافیت روس بود که به دلیل باسواد بودن، قشر حامل ادبیات گردید. لوموسف یکی از آغازگرایان رفرم زبان و تئوری ادبی در روسیه تزاری است. در سال ۱۷۳۹ زبان اسلاوکلیسایی جای خود را به عناصر زبان امروزی روسی داد. گرچه لوموسف خود را خادم دولت و سلطنت تزار میدانست، از زمان او زبان ادبی امروزی روس آغاز به رشد نمود و زبان رسمی روسیه فعلی شد. آموزه رئالیسم سوسیالیستی با همان سهولتی که به دروغ، خود را وارث سنت ملی میدانست، خود را به مردم تحمیل میکرد. در واقع در قرن نوزدهم عده زیادی از روشنفکران روس بودند که هنر در نظر آنها مسئولیت اجتماعی سنگینی داشت، زیبایی هنری را فدای صداقت و حقیقت می کردند و میخواستند که هنرمند نقش نوعی پیامبر اجتماعی را ایفا کند. رمان "چه باید کرد؟" اثر چرنیشفسکی به صورت تیپیک بیانگر این طرز تفکر است که در آن روزگار آزادانه انتخاب شده بود. این رمان با مضمونی فمینیستی بر جنبش آتی ازادی زنان در روسیه تاثیر بسزایی داشت. بدین ترتیب میتوان نویسندگانی از قبیل نکراسف، پیساروف، دابرولیوبوف و نقاشانی مانند رپین را پیشاهنگان رئالیسم سوسیالیستی به حساب آورد. از نگاه فرمالیست ها، آموزه رئالیسم سوسیالیستی از آمیزش دید بی اندازه ساده انگارانه ای از واقعیت با تلاش مبتذلی دنبال نفع شخصی به وجود آمده است. جنبش فرمالیسم روسی در سال ۱۹۱۴ آغاز و در آخرین سالهای دهه ۱۹۲۰ در پی حمله های رژیم استالینیستی از هم پاشید.

دیگر آثار نویسنده بیشتر ...

5721a05d417c9.PNG

نقد و بررسی درون‌مایه‌های شعر محمد زهری

محمود عباسی

محمد زهری، یکی از چهره‌های شاخص شعری دردوره معاصر است. وی از جمله شاعران نو پردازی است که بین دهه‌های 1330 تا 1350 یکی از درخشان‌ترین دوره‌های شعر فارسی را رقم زدند، این دوره یکی از مهم‌ترین و شکوفاترین دوره‌های شعر نو در ایران محسوب می‌شود. مضامین بیشتر شعرهای او را عشق و اجتماع تشکیل می‌دهد که بر حول محورهای فکری از جمله تنهایی، یأس و نومیدی، یافتن امید در دل نومیدی و .... می‌چرخد. تأثیر رویدادهای تاریخی، اقتصاد نابسامان، نبودن رفاه اجتماعی، آزادی و استقلال در کشور و همچنین تأثیر و نفوذ مکاتب ادبی اروپایی چون رمانتیسم، سمبولیسم و .... از مجموعه عواملی است که شرنگ یأس و تنهایی و مرگ را در کام شاعر ریخته و سبب سرخوردگی و یأس شاعر از زندگی شده است. در این مقاله سعی شده است که درون مایه اشعار شاعر همراه با تشریح محورهای فکری به روش توصیفی و تحلیلی مورد نقد و بررسی قرار گیرد.

پژوهش‌ها/پژوهش‌ در شعر و شاعران پژوهش‌ها/نقد و نظریه ادبی
مقاله
56e329024ddf6.PNG

فدوی طوفان و شعر او

ابوالفضل رضایی

بانوی شاعر فلسطین، فدوی طوقان در سال1917م. در شهر نابلس دیده به جهان گشود و در سال 2003م. در همان شهر دیده از جهان فرو بست. برادرش، ابراهیم طوقان از طلایه‌داران شعر مبارز در دهه چهل قرن بیستم بود. فدوی نزد برادر به فراگیری علوم ادبی و شعر پرداخت.‌ او نخست در قالب کلاسیک، شعرهای رمانتیک می‌سرود. اما با پدیدآمدن نسل جدید شعرای مقاومت، مانند درویش و سمیح، او نیز با آنان هم‌صدا شد. او با اشعاری رقیق و لطیف، احساسات پاک خود و هموطنانش را در برابر فاجعه دردناک فلسطین به تصویر کشیده است. او به عنوان یک زن به خوبی توانسته است دردهای ملتش را با نوایی حزن‌انگیز به گوش جهانیان برساند.

پژوهش‌ها/پژوهش‌ در شعر و شاعران پژوهش‌ها/پژوهش‌های ادبیات پایداری
مقاله