شهاب الدین یحیی سهروردی معروف به «شیخ اشراق» چه از نظر قدرت تفکر و نظام فکری و چه از جهت زبانی و ادبی یکی از نوابغ حکمت اسلامی و فرهنگ ایرانی است. شیخ رسالات متعددی را به زبان رمزی به زبان فارسی نگاشته است که یکی از آنها «فی حالة الطفولیه» میباشد. نگارنده در این مقاله ضمن بیان خلاصه داستان «فی حاله الطفولیه» به نقد و تحلیل و بیان رمزها و تمثیلات آن پرداخته و در پایان نتیجه گرفته است که: در این رساله ـ برخلاف سایر رسالات سهروردی- جنبههای تعلیمی و تمثیلی داستان از نبه های رمزی آن بیشتر است و احتمالاً شیخ این رساله را برای مبتدیان سیروسلوک نگاشته است.
...در تاریخ هر دین و مکتبی بعد از آن که مدتی از پایه گذاری آن میگذرد، شارحان، مفسران و متکلمانی ظهور میکنند که میکوشند با استفاده از علوم روز و رایج در زمان خویش از دین و مکتب مورد نظر دفاع کرده و به شرح و تبیین اصول و نظریات پایهگذار آن مکتب بر اساس علوم مورد نظر بپردازند. علومی که در اینجا مورد استفاده قرار میگیرند، میتوانند طیف عظیمی از علوم مانند، فلسفه، عرفان، ادبیات، تاریخ، علوم تجربیِ طبیعی و انسانی و ... را شامل شوند.استفاده از این علوم در مواردی موفق است و به ترکیبهای جالبی از متون دینی و علوم روز میانجامد و در مواردی ناموفق است و بعد از آن که مدت زمان اندکی دوام میآورد، کارآیی خود را از دست میدهد...
"هانری کوربن "در این کتاب، با بررسی رسالههای چند تن از عارفان ایرانی مانند "بوعلی سینا"، "سهروردی"، "روزبهان شیرازی "و "علاءالدوله سمنانی ;"مفاهیمی چون نور، رنگ، بالندگی مینوی، جهانی فراحسی و حکمت اشراق از دیدگاه تصوف ایرانی را شرح و تبیین میکند .
امروزه به لطف پيشرفت مطالعات ساختارگرا و نظريههاي روايتشناسي، امکان بازشناسي گونههاي مختلف روايي به شکل دقيقتري فراهم آمده است. شناخت قوانين روايي حاکم بر هر يک از گونهها و تفاوتهاي ساختاري ميان آنها، به درک بهتر تمايزهاي ميان ژانرهاي گوناگون کلام کمک شاياني خواهد کرد. «حماسه» گونهاي است که بر اثر تکامل جنبههايي از روايت اسطورهاي به وجود آمده است. هدف ما در اين جستار، هم سنجي يک روايت اسطورهاي مشخص (در اوستا و متون پهلوي) با ساخت همان روايت در شاهنامه است. مقصود از چنين مقايسهاي، بررسي اين مساله است که ساخت اين روايت اسطورهاي پس از انتقال و بازسرايي در شاهنامه، چه تفاوتهايي کرده است. با وجود شباهت برخي رئوس اصلي داستان جمشيد در اسطوره و حماسه، تفاوتهاي مهمي نيز ميان اين دو وجود دارد که در اين مقاله تلاش ميکنيم به بررسي برخي از آنها بپردازيم.
تشبیه یکی از بارزترین و بنیادیترین شیوههای بیانی است که نفش عمدهای در خیالانگیزی و تأثیر کلام شاعران داشته است. در این مقاله به شیوه توصیفی ـ تحلیلی و تطبیقی تشبیهات موجود در ادبیات حکمی بوستان و سرودههای حکمی متنبی از وجوه مختلف: طرفین تشبیه، حسی و عقلیبودن، مفرد و مرکببودن، وجه شبه و بررسی گردیده و تحلیلی آماری از آنها ارایه شده است. نتایج تحقیق حاکی از آن است که هر جند سعدی و متنبی از انواع تشبیه از جمله مفرد، مرکب، مطلق، مضمر، بلیغ و مؤکد بهره گرفتهاند؛ اما در کاربرد تشبیه به لحاظ آماری با یکدیگر تفاوتهایی دارند. از دیگر نتایح تحقیق این است که تشبیهات سعدی در بیشتر موارد مفرد، بلیغ، واضح و بدون تعقید است؛ اما گرایش متنبی به تشبیهات ضمنی، مقید یا مرکب، معقد و غیرصریح بیشتر است.