منشا اصلی عرفان و تصوف اسلامی، قرآن و سیره نبوی است و بنای آن بر زهد و اخلاص همراه با چاشنی عشق و محبت نهاده شده است. از جمله آداب و مسایلی که همواره در دو جنبه ظاهری و روحانی مورد توجه و اختلاف نظر و ذوق میان مشایخ و محققان صوفیه بوده، «سفر» است. در نوشته حاضر بر مبنای متون نثر صوفیانه فارسی، به بررسی و تبیین سفر ظاهر، از نخستین دوره پیدایش عرفان و تصوف تا اواخر سده هشتم هجری می‌پردازیم و انواع سفر، انگیزه‌ها، فواید، اهداف و مقاصد و لوازم سفر را همراه با دیدگاه‌های متصوفه و شخصیت‌های نامدار هر دوره در ارتباط با این مساله بررسی می‌کنیم. در این جستار، علاوه بر استناد به قرآن کریم و احادیث و روایات ماثوره، به شیوه کتابخانه‌ای و بر اساس فن توصیف و تحلیل محتوا، به منابع نظری تصوف و عرفان و شرح احوال و سخنان بزرگان صوفیه، از سده پنجم تا هشتم ارجاع داده شده است.

منابع مشابه بیشتر ...

65ccd7e705c1d.jpg

رجال اصفهان (در علم و عرفان و ادب و هنر)

سید محمدباقر کتابی

در دوران پیروزی انقلاب اسلامی ایران این توفیق را یافته ایم که شهرداران و مسئولان خدمات به مردم، در کلیه سطوح لشکری و کشوری فراتر از وظایف عادی خود، گامهایی در راه اعتلای فرهنگ و اندیشه جامعه بر می دارند و با تلاشهای مناسب علمی و هنری، ایران را در جهان و در مقابل تاریخ سرافراز می کنند. امروز شایسته آن است که در روند تفکرات اسلامی و انقلابی ایران انسانهای لایق و برجسته تاریخ این مرز و بوم را به نسل خودمان و به جهانیان بشناسانیم و با برگزاری یادبودها و نوشتن مقاله و تهیه فیلمها بدین وسیله توطئه های امپریالیسم را در رابطه با محو فرهنگ جهان سوم خنثی نماییم؛ این خود انقلابی است در مسیر انقلاب اسلامی ایران......موضوع کتاب حاضر رجال اصفهان در علم و عرفان و ادب و هنر است که شامل رجال فقه و حدیث و تفسیر، رجال حکمت و فلسفه و عرفان و تصوف است و توسط سیدمحمدباقر کتابی تالیف شده است.

658c4077383af.jpg

مجالس العشاق

امیر کمال الدین حسین گازرگاهی

کتاب حاضر تالیف امیرکمال الدین حسین بن مولانا شهاب الدین اسمعیل طبسی گازرگاهی هروی از عارفان و صوفیان و شاعران درجه دوم قرن نهم هجری قمری است که به غلط تالیف آن را به سلطان حسین بایقرا فرمانروای هنرپرور تیموری نسبت داده اند، الا اینکه یا مولف در تالیف آن سفارش و سلیقه خاص سلطان حسین را مدّنظر داشته و آن را به نام وی پرداخته و یا اینکه دیگران تالیف آن را به خطا به سلطان حسین نسبت داده اند. مجالس العشاق را نمی توان از جهت تاریخ مورد بررسی قرار داد و بر آن ارزش و اعتباری قائل شد تنها وجهی که می شود بر آن داد این است که نویسنده سعی کرده ضمن سود بردن از شایعات سائره در باب آثار ادبی ادبا و شعرا، چاشنی زیباشناختی را بر آن بیفزاید، لذا مجالس العشاق نوعی تفسیر ادبی است، و چون از منظر فلسفی – زیباشناختی به مسئله عشق می نگرد، عجیب نیست که پا از محدوده شریعت مرسوم فراتر بگذارد و در نتیجه حتی بعضی پیغمبران و معصومین را هم جزء قهرمانان داستان خود قرار بدهد...

دیگر آثار نویسنده بیشتر ...

57b1658f3e6d6.PNG

تشبيهات هنري در غزل سعدي

هوشنگ محمدی افشار

يکي از راه‌هاي طبقه‌بندي تشبيه علاوه بر شيوه‌هاي متعارف، تقسيم تشبيه از ديد اغراق‌هاي هنري است که جدول آن هم با توجه به استعداد و خلاقيت سخنوران قابل گسترش است. هدف هنرمند در اين شگردهاي بياني، رهايي از افسردگي و کهنگي و رفع ابتذال از تشبيه و نوسازي آن است که موجب کشف افق‌هاي بيکرانه در سخن و تصاوير مربوط بدان مي‌شود. در مقاله حاضر، تشبيهات شيخ اجل سعدي درغزل از ديد اغراق‌هاي هنري، بررسي و براساس مباني نظري تبيين شده است و مواضعي را که هنرمند از اصل نظريه عدول کرده و به هنجار هنري و سبک شخصي خود دست يافته، بررسي نموده است. روش تحقيق دراين‌گفتار، کتابخانه‌اي است و با بهره‌گيري از فن تحليل و توصيف محتوا به نقد و تطبيق شواهد پرداخته و نتايج به دست آمده, طبقه‌بندي و ارائه شده است.

فنون ادبی/بلاغت (بیان، بدیع، معانی) مشاهیر ادبیات فارسی/سعدی/پژوهش درباره سعدی
مقاله
5780969ab20c6.PNG

سيماي امام علي (ع) در اشعار خاقاني

هوشنگ محمدی افشار

خاقاني شرواني سخنور انديشمند و نکته‌پرداز و آشنا به علوم و معارف اسلامي و شافعي مذهب است. خاقاني در مجموعه آثار خود از چهار يار پيغمبر (ص) با احترام ياد کرده و رافضيان و اسماعيليه را نکوهش کرده است، اما از اميرالمومنين علي (ع) و خاندان رسالت با احترامي که حاکي از خلوص اعتقاد و ارادت نسبت به ايشان است نام مي‌برد. در اين مقاله تلاش شده سيماي اميرمومنان علي (ع) دراشعار خاقاني بررسي گردد. نخست با بهره‌گيري از منابع تاريخ اسلام، نگاهي به شخصيت، سجاياي اخلاقي، صفات، مجاهدت‌ها و زندگي آن حضرت خواهيم داشت و سپس نمونه اشعاري را که خاقاني در اين باره سروده است، ذکر و تحليل مي‌کنيم. همچنين سيماي اهل بيت (ع) و بيان حقانيت و برتري ايشان نسبت به ديگران از زبان سخنور شروان همراه با شواهد شعري بررسي و تحليل مي‌گردد. روش تحقيق در اين جستار به شيوه کتابخانه‌اي و بر اساس فن توصيف و تحليل محتواست.

پژوهش‌ها/پژوهش‌ در شعر و شاعران
مقاله