ادبيات منظوم و منثور را به دو بخش كلي تقسيم كرده اند: جد و هزل. جديات شامل نوشتارهاي اخلاقي، عشقي، رزمی‌و بزمی است؛ و آثار مكتوب غيرجدي، مواردي مانند طنز، هجا، فكاهي، لطيفه، بذله، مطايبه، شوخي، مسخرگي، و انتقاد را در بر می‌گيرد. در نوشتارهاي بازمانده از ادب پيشين فارسي، جز درباره هجا چيزي درخور توجه درباره ادب غيرجدي نيامده است و اگر گاهي در متون ادب فارسي، مطالبي ديده شود، غالبا هجو را به جاي هزل يا ديگر متفرعات غير جد به كار برده‌اند. ادباي عرب، شعر دوره جاهليت و صدر اسلام را از جهت اغراض و مقاصد به بيش از ده قسم تقسيم كرده‌اند كه قسم پنجم را به هجا اختصاص داده‌اند و در تعريف آن گفته‌اند: «هجا برشمردن قبايح و نفي مكارم است از شخصي يا قوم و قبيله اي ....» (رهنما، 1364: 6) ادباي پيشين ايران هم با تغييرات و دگرگوني‌هايي در تقسيم اغراض و مقاصد شعر، همین اقسام را با ضمایمی ياد كرده‌اند و اغراض شعر را در ده شيوه محدود كرده‌اند، چنانكه خاقاني در مقام مفاخره و برتري خود بر عنصري گفته است: ز ده شيوه كه آن حيله شاعري است به يک شيوه شد داستان عنصري و صبا نيز به پيروي از پيشينيان، چنين سروده است: سخن چيست در اين نشيب و فراز يكي گوي و من ترک ده گوي باز

منابع مشابه بیشتر ...

6093b879b44e9.png

منتخب بوستان سعدی شیرازی

مصلح‌الدین سعدی شیرازی

از جمله کتب ادبی شرق، آثار شاعر مشهود اسلام سعدی شیرازی به مثابه ستاره‌های نورانی می‌درخشد؛ چون آثار این شاعر حاوی نکات دقیق فلسفی، اجتماعی و اشارات لطیف اخلاقی است، در آن میان بوستان شاعر کتابی است که هنوز انذار شعری آن می‌تواند سرمشق شعرای زمان باشد و مضامین آن مایه استفاده ابنای جهان، بنابراین مجموعه‌ای از این بوستان به نام «منتخب بوستان» در این کتاب آورده شده است.

5fcb8a245a03f.jpg

هفت هات (پیرایش، آرایش و گزارش)

علی اکبر جعفری

علی اکبر جعفری از اوستاشناسان روشن‌بینی است که زرتشت و اندیشه‌های اصیل وی را شناخت و اینک فضای روشن پیام زرتشت را در هفت هات ادامه و گسترش داده است. پیش از این اوستاشناسان "هفت هات" را نثر می‌دانستند. استاد جعفری در این کتاب ما را متقاعد ساخته است که هفت هات در اصل منظوم بوده و سپس دست‌کاری شده و کلمات و عباراتی بدان افزوده گردیده و آن را از حالت منظوم بدرآورده است. مولف، این کلمات و عبارات زاید را نشان داده و اصل هفت هات منظوم را عریان ساخته و علت آن را در میان گاتها روشن ساخته است

دیگر آثار نویسنده بیشتر ...

6328629446c1b.png

فرهنگ تاریخ بیهقی «تاریخ تمام‌نمای دوره غزنویان»: پژوهشی در واژگان، افعال و امثال، اصطلاحات درگاهی و دیوانی، اعلام تاریخی و جغرافیایی، لغات و ترکیبات، آیات و احادیث، امثال و حکم، همراه با حوادث زمان نویسنده و نقشه‌های جغرافیای تاریخی

سیداحمد حسینی کازرونی

این کتاب، پژوهشی است در واژگان، افعال و امثال، اصطلاحات درگاهی و دیوانی و ویژگی‌های طبقاتی، لغات و ترکیبات، آیات و احادیث، اعلام تاریخی و جغرافیایی، امثال و حکم، به همراه حوادث جریان‌های زمان نویسنده و نقشه‌های جغرافیایی تاریخی تاریخ بیهقی. بیشترین بخش کتاب به شرح بیش از 1200 علم جغرافیایی، تاریخی و اشخاص تاریخ بیهقی اختصاص داده شده است.

کلیات/فرهنگ ها
کتاب
610a8e1e7ce5f.jpg

پژوهشی در اعلام تاریخی، جغرافیایی تاریخ بیهقی با ذکر حوادث زمان نویسنده

سیداحمد حسینی کازرونی

تاریخ بیهقی شاهکار نثر فارسی و نمودار عالی و درخشان تاریخ نویسی است و از ذخائر گرانبهای زبان فارسی بشمار می‌آید و از هر جهت بی‌نظیر است. این کتاب اولین بار به سال 1862 م به کوشش خاور شناسان انگلیسی در کلکته به چاپ رسید و از سال 1305 تا 1333 کتاب توسط ادیب پیشاوری تصحیح شده و سعید نفیسی بر اساس این تصحیح آن را در سه جلد منتشر کرده است. اما تصحیح منقح و انتقادی با حواشی سید احمد ادیب پیشاوری در سال 1324 به کوشش دکتر غنی و فیاض انتشار یافت ولی با اینکه ادیب پیشاوری و سعید نفیسی و دکتر فیاض و محققان دیگر اعلام تاریخی و جغرافیایی تاریخ بیهقی را روشن ساخته و در آن پژوهش کرده‌اند باز هم مبهم و بدون شرح مانده و نیازمند تحقیق کاملتر است. کار تحقیقی جامع و دقیق آقای دکتر سید احمد حسینی کازرونی با توجه به همه آن تحقیقات، مشکلات زیادی را حل می‌کند و به پرسش های گوناگون درباره اعلام تاریخ بیهقی پاسخ می‌دهد.

پژوهش‌ها/پژوهش‌های عمومی ادبی
کتاب