کتابخانه مجازی ادبیات

موضوع مقوله دستوري «ويد» در زبان روسي و «نمود فعل» در زبان فارسي، از اهميت ويژه‌اي برخوردار است و با توجه به نوع ساختار و بافت زباني هر يک از اين زبان‌‌ها، ابزارهاي بيان اين مفاهيم نيز در آنها متفاوت است. مقوله «نمود» در تمام زبان‌هاي دنيا وجود دارد و تمام مفاهيم و معاني نمودي از ذهن انسان سرچشمه مي‌‌گيرند. ذهن بشري براي اينکه اين مفاهيم را در قالب زبان و کلام متجلي كند، با توجه به ويژگي‌‌هاي ذهني و زباني خويش، از ابزارها و نشانه‌‌هاي زباني مختلفي کمک مي‌‌گيرد. به همين دليل است که ‌زبان‌ شناسان معتقدند که مفاهيم نمودي به صورت کلي در تمام زبان‌هاي دنيا وجود دارد و تنها وجه تمايز آنها در نوع ابزارهاي بيان آنها (دستوري و غيردستوري‌بودن آنها) و تفاوت در مفاهيم و معاني جزئي آنها است. نتايج تحقيقات و پژوهش‌‌هاي مقايسه‌اي در زمينه نمود فعل روسي و فارسي نشان مي‌‌دهد که ماهيت تفاوت ميان آنها معمولا در روش‌ بيان آنها است. در اين پژوهش به بررسي ماهيت مقوله نمود فعل در زبان روسي و فارسي از دريچه کاربرد نمود ناکامل افعال مي‌‌پردازيم.

مبحث افعال حرکتی درزبان روسی از جمله مباحث پیچیده‌ای به شمار می‌رود که اکثر فارسی زبانان در آغازِ یادگیری این افعال و نیز گاهی در مراحل بالاتر فراگیری با دشواری‌هایی روبرو می‌شوند. این دشواری‌ها اغلب در دو مرحله نمایان می‌شود: 1. فهم و درک معنای لغوی و دستوری افعال حرکتی روسی و چگونگی کاربرد آنها در خود زبان روسی؛ 2. مرحله انتقال معنای افعال حرکتی از زبان روسی به فارسی در هنگام ترجمه. به نظر می‌رسد دلیل این دشواری‌ها مربوط به تفاوت‌هایی است که به صورت کلی بین دو زبان ازنظر ویژگی‌های ساختاری، معنایی و دستوری وجود دارد. دراین مقاله ضمن بررسی کلی چگونگی کاربرد افعال حرکتیِ بدون پیشوند، سعی شده است نقش معنایی و دستوری پیشوندهای فعلی در ترکیب با افعال حرکتی مورد تجزیه و تحلیل قرارگیرد. در ادامه مشکلات مربوط به کاربرد این گروه از افعال روسی برای فارسی زبانان مورد بررسی قرارگرفته و تناقضات موجود در زمینه چگونگی کاربرد افعال حرکتی روسی برای فارسی زبانان ریشه‌یابی شده است. در نهایت سعی شده راهکارهایی برای رفع و یاحداقل تقلیل مشکلات مربوط به کاربرد این گروه از افعال ارائه شود.

بررسی مشکلات آموزش واحد درسی «دستور زبان فارسی 1» در دانشکده‌های گوناگون بیانگر وجود معضلاتی در تدریس این واحد درسی است که می‌توان آن را در دو سطحِ منابع انسانی و منابع درسی بررسی کرد. بحث منابع انسانی به دو متغیّر یعنی مدرس و دانشجو اختصاص می‌یابد. بدیهی است که پاسخ معضلات این حوزه را باید خارج از واحد درسی دستور زبان بررسی کرد. بحث منابع درسی، متضمّن بررسی معضلات متون درسی دانشگاهی است که به باور نگارنده، ایراد اساسی آن، اختلاف اصطلاحات درسی و شیوه آموزش در این متون در مقایسه با منابع درسی دوره متوسطه عمومی است. نگارش این مقاله کوششی است در پاسخ به معضلات متون درسی «دستور زبان فارسی» در دانشگاه‌ها که در حیطه واحد درسی «دستور زبان فارسی» قابل بررسی و اصلاح است. این معضل از راه‌های بررسی مشکلات کتاب‌های درسی دوره متوسطه عمومی و کتاب‌های دانشگاهی، پیداکردن موارد اختلاف و ارایه شیوه واحد، حل‌شدنی است. از این‌رو هدف این مقاله، دستیابی به طرحی برای هماهنگ‌سازی اصطلاحات دستوری و ارایه شیوه‌ای واحد در تبیین مفاهیم دستور زبان فارسی با تکیه بر کاربرد در فراگیری متون ادب فارسی است.