حدیقه سنایی گرایشهای مختلف ادبیات اخلاقی و تعلیمی ما را در خود جلوهگر ساخته است. در این مثنوی در کنار تربیت باطنی که هدف اصلی است و در نقل آداب صوفیه جلوهگر میشود، شاهد نوع خاصی از ادب سیاسی هستیم که سرچشمهای غیر از آداب صوفیه دارد و آن اندرزهای سیاسی است که ریشه در ادبیات پیش از اسلام دارد. اندرزهای سیاسی یک جریان تعلیمی را در مثنویهای فارسی پدید میآورد. این جریان در شاهنامه و گرشاسبنامه و بعضی آثار منثور چون نصیحه الملوک غزالی شکل گرفت و در حدیقه سنایی ادامه یافت. اندرزهای سیاسی در مثنویهای فارسی بر محور عدل و تشویق فرمانروا به عدالت استوار است.
مثنوی حدیقةالحقیقه و شریعةالطریقه یا فخری نامه یا الهینامه منظومهای است به فارسی، سرودهٔ سنایی غزنوی با مضمون عارفانه. سنایی سرایش آن را در سال ۵۲۴ ه.ق آغاز کرد و در سال ۵۲۵ ه.ق به پایان رساند.این مثنوی دارای ده هزار بیت در ده باب است؛ و در بحر خفیف مسدس محذوف (فعلاتن مفاعلن فعلن) سروده شدهاست.موضوعات این کتاب، علاوه بر ستایش خدا و پیامبر و خاندان و اصحاب او، دربارهٔ عقل و علم و حکمت و عشق است. در مقایسه با دیگر آثار پر ارزش سنایی هم چون غزلها و قصائدش، حدیقةالحقیقه از همه بلندنامتر و مورد قبول طبایع مردمان بیشتری در طول سدههای متوالی بودهاست. حدیقه الحقیقه از منظومههایی است که بر بسیاری از شاعران تأثیر گذاردهاست. سنایی با سرودن این منظومه، باب تازهای را در سرایش منظومههای عرفانی در تاریخ ادب و عرفان گشود. شاعران بزرگی همچون خاقانی و نظامی به ترتیب تحفةالعراقین و مخزنالاسرار را تحت تأثیر مستقیم این منظومه سرودند و سالها بعد، عطار و مولوی سرایش مثنویهای عرفانی را به اوج تکامل رساندند. این کتاب خلاصه مفیدی از این اثر بزرگ سنایی ارائه داده است.
فضولی فرزند زمانهای آشوبزده و آکنده از تضادها است، برآمده در عراق قرن دهم که از چنگ بسی متصرفان بازرسته و هنوز به دام بسی دیگر باید گرفتار آید. سرزمین بیداد، سرزمین حماسه و افتخار، سرزمین دربارهای پرشکوه و شاهان افسانهای، کالبدی که بسا خونهای ناهمگون بشری در آن میجوشد، از یکدیگر برمیآید و باز در یکدیگر فرو میریزد. در این کتاب زندگی و شعر محمد فضولی شاعر قرن دهم بررسی و تبیین شده است.
آينه از نمادهاي ريشهدار در ادبيات جهان است. در زبان سقراط، هنر آينهاي است كه جهان عيني را منعكس ميكند. در طول تاريخ نيز آينه در زبان هنر اين خاصيت را داشته است، در مقاله حاضر حضور نمادين آينه از ديرزمان تا شعر مولانا بررسي ميشود. بخشي از سخن نيز درباره چنگ، آن ساز معروف است و از نقش همپايه آينه و چنگ هم در جاي خود و در پايان مقاله سخن گفته شده است.