این کتاب حاصل تتبع بیست ساله علی اصغر حلبی درباره طنز و شوخ طبعی است. نویسنده در این کتاب، به تاریخ طنز و شوخ طبعی، هجو، هزل و ... تا زمان عبید زاکانی در یازده فصل پرداخته است. فصل اول کتاب به هزل و معنای لغوی و اصطلاحی آن اختصاص دارد. در دومین فصل، به هجو و مفهوم آن پرداخته شده، علل گرایش به طنز، هزل و شوخ طبعی مبحث فصل سوم کتاب است. شیوه های طنز و شوخ طبعی در فصل چهارم و واژگان طنز و شوخ طبعی در فصل پنجم بیان شده است. شوخ طبعان تازی و پارسی تا روزگار عبید زاکانی، طنز در روزگار عباسی، در ظهور حکومتهای اولیه ایرانیان، غزنویان، سلجوقیان و خوارزمشاهیان از دیگر مباحث این کتاب است. از محاسن این کتاب، آوردن معادل های کلمه طنز، هجو، هزل و شوخ طبعی است که به ترتیب الفبایی آورده شده و معادل های انگلیسی آنها نیز حدالمقدور ذکر شده است. منابع ارزشمند معرفی شده در متن و حاشیه کتاب، از دیگر محاسن این اثر است. برخی از متون طنز و هجو نیز به عربی آمده که برای فهم خوانندگان، ترجمه بیشتر آنها ذکر شده است. این کتاب در سال 1377 ش در انتشارات بهبهانی به چاپ رسیده است.
چون قسمت عمده شهرت عبید به واسطه هزلیات اوست و اکثر مردم او را به عناون یک "هجاگو" می شناسند و هزلیات او را در ردیف هجویات و هزلیات سایر شعرا قرار می دهند ناچار شرح مختصری از چگونگی پیدایش هجو در ادب فارسی و علت هجاگویی شعرا ذکر میشود تا در مقایسه معلوم گردد که بخلاف تصور عده ای بیخبر عبید چگونه با این لحن گفتار، حکام دهن دوز و فقهای متظاهر و قضات فاسد را بباد انتقاد گرفته او برعکس تمام شعرای هزل سرا هزل و هجو را مایه ارعاب و کسب معاش قرار نداده است و هیچگاه در هزلیات خود نام شخص بخصوص را ذکر نمی کند و بیان شیوای خود را وسیله انتقام و کینه کشی قرار نمیدهد بلکه قصد او این است که گرگان اجتماع را معرفی کند و مفاسدی را که دامنگیر مردم زمانش شده بی پرده نشان دهد.
هجو یعنی برشمردن و هجوکردن یعنی عیب کسی شمردن است. به بیان دیگر هر گاه هدف ادبیات و به ویژه شعر، دفاع از اغراض خصوصی و منکوبکردن کسانی باشد که به وجهی مورد خشم شاعر قرار گرفتهاند، آن را هجو نامند. بدینسان اگر سخن را در توصیف کسی به کار گیرند و در آن از او تمجید کنند یا تملق بگویند، آن را مدح خوانند و اگر دربارۀ کسی به کار برند که مقصود تحقیر یا تهدید اوست، آن را هجو یا هجا گویند در این کتاب سعی شده است تا همۀ جنبههای «هجو» از جریان شعر فارسی در طول زمان ادب دری تا آغاز مشروطه نقد و بررسی شود
سه فیلسوف بزرگ یعنی دیوژن، دکارت و ولتر هر سه کموبیش «تغییری» بودهاند؛ یعنی هیچکدام فرمانبردار و منقاد و مطیع گذشتگان و تفسیر سخنان آنها نبودهاند. دیوژن در برابر پیمانها و قراردادهای اجتماعی سرسختی نشان داده و همه را ریشخند کرده است و تشکیل خانواده و زنخواهی و تجمل و مردهپرستی را کاری بیهوده دانسته است. دکارت آداب و رسوم و عادات و علوم پیشینیان را کنار گذاشته و طرحی نو درانداخته است، ولتر نیز تمام قراردادهای سیاسی و حکومتهای زمان خود را به باد انتقاد گرفته است. در این کتاب درباره این سه فیلسوف سخن گفته شده است.
در این مجموعه، مقالاتی از نوشتههای "دکتر علی اصغر حلبی "به طبع رسیده است .این مقالات به گفته وی "مظاهری از معجزه ایرانی بودن ما ایرانیان است که از خود بروز دادهایم و میدهیم .و در آن جنبههای مثبت و منفی و خوب و بد، هر دو بررسی و بحث شده است ."اغلب این مقالات در دوره پیش از انقلاب چاپ گردیده است . در مقالات این مجموعه پارهای از معضلات و مسائل فرهنگی و اجتماعی کشور به بحث کشیده است .