کتابخانه مجازی ادبیات

از شرح حال شاعر بزرگ تبریز حکیم قطران به علت بعد زمان و نبودن مدارک کافی اطلاع صحیحی در دست نداریم. از طرفی تاریخ آذربایجان هم از اوائل شیوع اسلام تا قرن سوم و چهارم هجری به قدری تاریک است که به هیچ وجه از سلاطین و حکمدارانی که در آن دوره در این سرزمین فرمانروایی داشته اند خبر مضبوطی در دست نیست که بتوانیم با مراجعه به آن تواریخ کمکی به روشن کردن شرح حال این شاعر بنمائیم. قطران از قصیده سرایان درجه اول فارسی است و بیشتر طرز شعرای خراسان را بکار برده اشعار او در زمان دولتشاه معروف بوده است قصائدش متین است و در فنون لفظی تجنیس و ترصیع و ذوقافیتین بکار برده و قصاید مصنوعه در تمثیل همین فنون ساخته نیز در وصف وقایع و فصول و مناظر استادی نشان داده است و از رشته های حکمت نیز ؟آگاه بوده که غالب نویسندگان او را حکیم می نویسند و بعضی او را امام الشعرا و فخرالشعرا نوشته اند و اشعار او در زمان خود در شهرهای عراق و خراسان اشتهار داشته و او را باستادی شناخته و نظیر فرخی می دانسته اند...

فهرست شماره 19 عرفان ایران بدین قرار است: در قسمت مقالات هیجده شماره عرفان ایران، برده داری در اسلام از حاج نورعلی تابنده، حرم شاه ولی چگونه اداره می شده است از محمدابراهیم باستانی پاریزی؛ ارتباط تشیع، تصوف و ایران نزد هانری کربن از شهرام پازوکی؛ بررسی مواردی از آداب صوفیه از نظر فقهی از علی آقانوری؛ معرفی و دیدگاه و آثار کربن در زمینه کیمیای دوره اسلامی از رضا کوهکن؛ هنر سجاده: محتوا و رمز از اما کلارک ترجمه سیدمصطفی شهرآیینی؛ فلسفه عرفانی در اسلام از سیدحسین نصر و ترجمه داوود آتشگاهی.

کتاب در چند بخش به معرفی استاد "جلال‌الدین همایی "و شرخ فعالیت‌های علمی و فرهنگی او اختصاص دارد .در بخش نخست، از ولادت، دوران تحصیل، آشنایی با علوم عقلی و نقلی، مشایخ، اجتهاد و اجازات و ازدواج استاد سخن می‌رود .در بخش دوم خاندان وی معرفی می‌شوند .بخش سوم به معرفی استادان "همایی "اختصاص می‌یابد که از آن جمله عبارت‌اند از :شیخ محمد حکیم خراسانی، آیت‌الله آقا رحیم ارباب، و میرزا احمد اصفهانی .در بخش چهارم، فعالیت‌های علمی و فرهنگی نامبرده بررسی و معرفی می‌گردد .بررسی شخصیت اخلاقی، تالیفات و تصحیحات استاد همایی موضوعات سه بخش بعدی کتاب را تشکیل می‌دهد که در پی آن، دیدگاه‌های استاد درباره ابوریحان بیرونی، غزالی، خواجه نصیر، فردوسی، خیام، سعدی و حافظ درج می‌شود .در بخش‌های پایانی، دیدگاه شاگردان و همکاران استاد درباره زندگی و فعالیت‌های علمی و فرهنگی ایشان درج می‌گردد ;ضمن آن که شرحی از زندگی و آثار استاد از زبان خود استاد فراهم می‌آید .در بخشی از کتاب از قول استاد همایی آمده است" :پیشوای من در علوم و معارف ظاهری، در فنون معقول ابوریحان بیرونی و خواجه نصیرالدین توسی و در علوم منقوله شیخ توسی و علامه حلی و شهید ثانی و در ادبیات فارسی و عربی صاحب بن عباد و خطیب تبریزی و خاقانی و انوری بوده‌اند ."

مباحث معرفت‌شناسی، به ویژه به صورت تطبیقی از اهمیت بسیاری در فلسفه معاصر برخوردار است. فیلسوفان اسلامی با تقسیم چهارگانه ادراکات و اهمیت قائل‌شدن برای ادراکات عقلی، آنها را به سه دسته معقولات اولیه، معقولات ثانیه فلسفی و معقولات ثانیه منطقی تقسیم کرده‌اند. هر چند برخی از متفکران ما میان معقولات ثانیه منطقی و فلسفی تمایز قائل نشده‌اند، اما برخی به این تمایز توجه کرده‌اند و در این میان حاج ملا هادی سبزواری سعی کرده، تعریف دقیقی از آنها ارائه دهد. تعاریف وی مورد نقد استاد مطهری قرار گرفته و ایشان با بیان سه اشکال و تحلیلی نو از مفاهیم عروض و اتصاف این نکته را مطرح کرده‌اند که مراد از عروض در معقولات ثانیه، وجود محمولی یا نفسی و مقصود از اتصاف، وجود رابط است. در فلسفه غرب نیر کانت، با تحلیلی که از قوه‌شناسایی ارائه می‌دهد و مقولات پیشین را مطرح می‌کند، شناخت واقعیات را در چارچوب این مفاهیم میسر می‌داند. از همین جاست که متفکرانی چون استاد مطهری با تحلیل مقولات کانتی بر او این ایراد را وارد می‌سازند که رابطه تطابقی ذهن را باعالم خارج قطع می‌کند و در نتیجه از ایدئالیسم سر در می‌آورد، نه رئالیسم.