در این نوشتار ساختار رمزگذاری امر مقدس در یسنه‌ها مورد بررسی قرار گرفته و مفاهیم هم‌ریشه آن در منابع ودایی بررسی شده است. آن‌گاه به چگونگی آرایش و سازماندهی گرانی‌گاه‌های معناییِ نشانگرِ امر قدسی اشاره شده و نظامی پنج‌گانی پیشنهاد شده که از سویی با نیروهای تشکیل دهنده روان و روح انسان و از سوی دیگر با عناصر گیتیانه تشکیل‌دهنده گیتی پیوند برقرار می‌کنند و به این ترتیب گیتی و مینو و عالم اکبر و عالم اصغر را به هم متصل می‌سازند. بر مبنای این پژوهش، دو لایه متفاوت از صورتبندی امر قدسی در یسنه قابل تشخیص است. در یک لایه، پنج نیروی گیتیانه و پنج عامل مینویی مشخص شده‌اند که با پنچ‌گاهِ شبان‌روز و پنج نیروی روانی انسان تناظر دارند. در لایه‌ای دیگر، این پیکربندی بر مبنای رمزگان نجومی و مفهومِ هفت اختر و هفت فلک به هفت نیرو دگردیسی یافته و به این ترتیب کل نظام نشانه‌های منسوب به ایزدان را پیچیده ساخته است. این دستگاه دو لایه‌ای، مفهومی نو از انسان را تعیین می‌کند و سوژه «من» را بر جایگاهی نو در کائنات می‌نشانند. خلاصه سخن آن که رمزگذاری امر قدسی در یسنه، از نظام سی و سه خدایی کهن هند و ایرانی شروع شده و به دو سیستم موازیِ پنج و هفت نیرویی منتهی شده است، و این همه بستری برای بازتعریف مفهوم من در بافت دینیِ یکتاپرستانه فراهم آورده‌اند.

منابع مشابه بیشتر ...

60291340886c6.jpg

اندیشه ها

محمد زمان حاج قوانلو

کتاب اندیشه ها مجموعه اشعاری است از محمد زمان حاج قوانلو معروف به "زمان" که در سال 1354 به کوشش مجتبی بدیعی به چاپ رسیده است

58ea451037a26.jpg

ردپای فلسفه هند در شعر پارسی

اوبی. اس چووبی

کتاب حاضر، بررسی ادبی شعر فارسی حول فلسفه ای است که قلب تفکر هند محسوب می شود و نظرات عقلانی و کاوشهای نفسانی مردمان ایران و هند را در بر می گیرد که دو ملت مجزا و معتقد به شریعت متفاوتی هستند. اوبی. اس چووبی در نگارش این اثر پس از پیشگفتار و مقدمه ای بر موضوع کتاب، در 7 فصل جنبه های تاریخی و روانشناختی، تصوف ایرانی، فلسفه هند و شعر پارسی، ودا، ودانتا و تصوف، انا الحق و همه اوست، عمرخیام، اپیکوریان و چارواکها، در عشق و نظربازی را بررسی کرده است. کتاب پیش رو با ترجمه شهریار مشیری در سال 1378 توسط انتشارات آگاهان ایده در دسترس علاقمندان قرار گرفت.

دیگر آثار نویسنده بیشتر ...

57034278a6f38.PNG

تبارشناسی «وای»

شروین وکیلی

مقاله حاضر به توصیف و ریشه‌شناسی یکی از کهن‌ترین ایزدان ایران باستان و دوران هند و ایرانی به نام «وای» (وایو) می‌پردازد و ضمن بدست‌دادن شواهدی از تصویر این ایزد در متون مختلف هندی و ایرانی چون وادها و گاثاها، پیوند او را با برخی از ایزدان مورد کاوش قرار می‌دهد. بزرگداشت ایزد وای در اساطیر اقوام سومری، اکدی، کلدانی و آرامی موضوع بخشی دیگر از این مقاله است. در پایان نیز نویسنده نقش ایزد باد را در متون و تفاسیر دوره اسلامی پی می‌گیرد و به سیر تطور این ایزد کهن در دوران پس از اسلام می‌پردازد.

فرهنگ و تمدن/ادیان و آئین فرهنگ و تمدن/اسطوره و فرهنگ
مقاله
56ab31c62776c.PNG

نرگس و نرسه

شروین وکیلی

نریوسنگ یکی از ایزدان کهن ایرانی است که در جهان زرتشتی به عنوان فرشته‌ای نیرومند قد برافراشت و در اساطیر مانوی نیز موقعیت مرکزی خویش را تثبیت کرد. زوال شهرت و اهمیت یک ایزد یا درخشیدن و اهمیت یافتنش معمولاً با دگردیسی‌هایی در نظام فرهنگی هم راه است و به تحولی در ساختار و روابط جفت‌های متضاد معنایی (جم) مرکزی تعیین‌کننده آن نظام فرهنگی باز می‌گردد. این مقاله بر آن است تا مسیر تحول ایزد نریوسنگ را در مقاطع مختلف زمانی در ایران و در سایر فرهنگ‌های همسایه ایران زمین ـ مانند یونانیان و رومیان ـ بررسی و تحلیل نماید.

فرهنگ و تمدن/ادیان و آئین فرهنگ و تمدن/اسطوره و فرهنگ
مقاله