در دهههای اخیر، پردازش بندهای موصولی و بررسی پیچیدگیهای آنها در زبانهای مختلف، در پژوهشهای زبان شناختی و روانشناختی، نقشی مهم داشته است. در پژوهش حاضر، پیچیدگی دو نوع بند موصولی مفعول ـ مفعول و نهاد ـ مفعول را در زبان فارسی، با یکدیگر مقایسه کرده و این پیچیدگی را بر اساس معیار روانشناختی میزان درک یا عدم درک اینگونه جملهها در کودکان سه تا شش ساله سنجیدهایم؛ بدین منظور، 96 کودک را در سه گروه سنی سه تا چهار، چهار تا پنج و پنج تا شش ساله (هر گروه شامل 32 نفر) انتخاب کردیم و به هر کدام، جملههایی شامل بندهای موصولی موردنظر را به دو صورت مجزای خبری و پرسشی، با استفاده از روشهای نمایش شکل، اشیای واقعی و درخواست اجرای یک فرمان نشان دادیم و درک آنان از این جملهها را ارزیابی کردیم؛ در نهایت، این نتیجه به دست آمد که بند موصولی نهاد ـ مفعول هم در جملههای خبری و هم در جملههای پرسشی، به صورتی کاملا آشکار، از بند موصولی مفعول ـ مفعول، پیچیدهتر است.
کتاب حاضر به مناسبت ششمین سال تاسیس صدای آمریکا به زبان فارسی این مجموعه خواندنی را که متضمن گفتارهایی از برنامه های متنوع صدای آمریکاست به عنوان ارمغان نوروزی به شنوندگان صدای آمریکا تقدیم کرده است
یکی از وجوه اهمیت زبان و ادب فارسی در شبه قاره پیوستگی عمیق زبان های ملی و محلی این منطقه با زبان فارسی است. تاثیرات عمیقی که زبان فارسی هم در زمینه واژه ها و اصطلاحات و هم در زمینه قواعد و دستور زبان بر زبان های رایج این منطقه داشته است، مورد تاکید و اذعان اهل فضل و ادب پاکستانی و سایر محققان بوده که در کتاب ها، سخنرانی ها و .... بدان پرداخته اند. این پیوستگی بویژه در ادبیات منظوم بیش از ادبیات منثور به چشم می خورد و به عنوان نمونه بافت و ترکیب شعر اردو و اصطلاحات و قواعد آن به روشنی میزان این تاثیرپذیری را نشان می دهد. بنابراین منابع و مآخذی که بتواند این رابطه و پیوند عمیق را نه فقط برای فارسی گویان و فارسی سرایان این خطه، بلکه برای اردو سرایان نیز روشن تر و معنی دارتر سازد، ضروری می نماید. چه بسا شاعر و نویسنده ای که اصطلاحی را شنیده است ولی معنی دقیق و کاربرد صحیح آن را در شعر و نثر نمی داند و به متون اصلی و مفصل هم یا دسترسی ندارد و یا از چنان تبحر و تسلطی در زبان فارسی برخوردار نیست که به راحتی بتواند از آنها معنی و کاربرد اصطلاح مورد نظر را دریابد...
برپایه نظریه استعاره شناختی، زبان عادی و ادبی در مفهوم سازی مفاهیم از جهاتی شبیه به هم و از جهاتی با هم متفاوتاند. مقاله حاضر، در صدد پرداختن به خلاقیتهای حافظ در تصور مفهوم عشق در چارچوب این نظریه است. مفهوم عشق در شعر حافظ به کمک راهبردها یا ابزارهای شناختی رایجی چون استعاره، تصویر، مجاز و جاندارپنداری مفهومسازی میشود، اما به نظر میرسد حافظ شیوههای خلاقانهتری را در استعارههای شعری عشق به کار برده است. به منظور کشف شاخصهای تأثیرگذار در مفهومسازی متفاوت عشق، دو سوال مهم مطرح میشود: مفهومسازیِ شعری عشق چه تفاوتی با مفهومسازی عادی و رایج آن در زبان فارسی دارد؟ کدام یک از شاخصهای چهارگانه کوچش(2010) در آفرینش خلاقیت استعاری در شعر حافظ نقش پررنگتری دارد؟ بررسی دادههای تحقیق نشان میدهد که عشق در زبان حافظ، مانند زبانهای دیگر و مانند زبان فارسی از مفاهیم آتش، سفر، مستی، و غیره به عنوان حوزه مبدأ کمک میگیرد. اما مفهومسازی آن از نظر چهار شاخص گسترش، تفصیل، زیرسؤال بردن، و تلفیق، با زبان عادی فرق دارد. به نظر میرسد آنچه باعث میشود زبان شعر، از زبان عادی متمایز شود، کاربرد خلاقانه مفهومسازیهای استعاری، جاندارپنداری، استعارههای تصویری و مجاز مفهومی باشد. همچنین از میان چهار شاخص مطرح در استعارههای مفهومی شعری، تلفیق و تفصیل بیشترین و زیرسوال بردن کمترین کاربرد را داراست. همچنین حافظ از استعارههای تخیلی نو در مفهومسازیِ عشق بسیار بهره برده است.
روايتشناسي شناختي از رويكردهاي نظاممند در چند دهه اخير است كه با توجه به دستاوردهاي زبانشناسي و معناشناسي شناختي، نقش موثري در تبيين ماهيت و كاركرد متون روايي داشته است. ج. فوكونيه و م. ترنر چارچوب نظري آميختگي مفهومي را به تفصيل بررسي كردهاند. مقاله حاضر، پس از معرفي رويكرد نظري آميختگي مفهومي، به تبيين چگونگي فرايند معناسازي و شخصيتپردازي در دو قصه عاميانه ايراني ميپردازد. فرض ما اين است كه خلاقيت و پويايي فرايندهاي معناساز موجود در قصههاي عاميانه با استناد به انگارههاي نظريه آميختگي قابل تبيين است. هدف اين تحقيق، تبيين فرايند تخيل و فرايندهاي معناسازي در قصههاي عاميانه است تا شايد بر اساس آن بتوان به تحليل و خوانش دقيقتري از اين روايتها دست يافت.