آيروني يکي از ابزارهاي برجستهسازي و آشناييزدايي در زبان است. آيروني ساختارهاي طبيعي زبان را با تغيير در حوزه دلالتها غيرطبيعي ميسازد. آشناييزدايي به وسيله آيروني از طريق دگرگوني ساختارهاي شناخته شده و غافلگيري مخاطب صورت ميگيرد. به اين ترتيب بخشي از کلام برجستهتر از بخشهاي ديگر آن ميگردد. در بلاغت فارسي واژه آيروني به کار نرفته است؛ اما آن چه در تعريف آيروني آمده در زبان فارسي کاربرد فراوان دارد، هر چند اين کاربرد گاه شبيه کاربرد برخي صناعات بلاغي فارسي است، در مجموع نوعي مستقل محسوب ميشود و با ساير صناعات بلاغي متفاوت است. از آن جا که تاکنون در نوشتههاي فارسي به طور دقيق به اين تفاوتها و شباهتها پرداخته نشده است، در اين مقاله کوشش شده شباهتها و تفاوتهاي آيروني با ساير صناعات بلاغي فارسي مشخص گردد. آيروني را با همين عنوان ميتوان وارد بلاغت فارسي کرد، البته نه به عنوان آرايهاي وارداتي، زيرا شيوه و کلام آيرونيک همواره در ادبيات فارسي وجود داشته است، اما در بيشتر موارد عنواني براي آن در نظر گرفته نشده است. به اين ترتيب ميتوان گفت آيروني دوگانگي لفظ و معنا يا صورت و محتوا است که بر پايه تضاد يا تناقض به شکلي غيرمنتظره و گاه خنده آور بنا شده است. تنها متوني را ميتوان آيرونيک خواند که اين ويژگيها در آنها به طور همزمان در کنار هم به کار رفته باشند.
این مجموعه دربرگیرندهی 65 مقالهی دومین همایش پژوهشهای ادبی است. این همایش در سال 1381 به همت مرکز تحقیقات زبان و ادبیات فارسی دانشگاه تربیت مدرس و با همکاری انجمن استادان زبان و ادبیات فارسی و دانشگاه الزهرا برگزار گردید. مقالات عرضه شده در این مجموعه "زبان و ادبیات ایران باستان"، "ادبیات فارسی کلاسیک"، "ادبیات معاصر"، "زیباشناسی و بلاغت"، "نقد ادبی و ادبیات تطبیقی"، "زبان و ادبیات فارسی در خارج از مرزها"، "مطالعات زبانشناسی".
کتاب قرائت فارسی و دستور زبان برای سال دوم دبیرستانها، طبق برنامه جدید وزارت فرهنگ و تصویب شورای عالی کتب درسی و تالیف سعید نفیسی، محمدعلی روحانی، محمد نصرالله، دکتر مهدی محقق است که در سال 1338 منتشر شده است.
سیر شعر فارسی و نقد آن از حرکت و نگرش پویا و در عین حال متنوع و متغیر آن برکنار نمانده است؛ چنانکه گاهی اندیشهها و نظرهای منتقدان و متفکران را با قوت تمام به خود جلب کرده و به تأمل و تدبرهای دقیق و توقفهای طولانی در برابر خود وااشته است. کوشش نویسنده در این اثر بر آن بوده که سیر کلی این آرا و اندیشهها را در نقد شعر فارسی استخراج کند. از آنجا که بیشترین مجادلات و مباحثات منتقدان شعر فارسی در سده اخیر و بهویژه بعد از دوران مشروطه در ایران روی داده است و یکی از مهمترین تحولات دنیای شعر و شاعری و نقد و سخنوری فارسی در این روزگار رخ نموده است، پایه اصلی این کتاب بر بررسی این آرا و تحولات از دوره مشروطه تا سال 1332 هجری شمسی گذاشته شده است.
میرزا اسدالله خان غالب دهلوی (1212 ـ 1258 هـ) از برجستهترین سخن سرایان خوش قریحه فارسیگوی و صاحب سبک قرن سیزدهم هجری شبه قاره هند است که در ترویج و توسعه زبان فارسی سهمی بسزا دارد. هر چند که اجداد غالب از ایبکیان ترکنژاد سمرقندند، خود غالب در لاهور و دهلی نشو و نما یافته و تحتتأثیر سخنوران نامی آن دیار از جمله بیدل، فیض، ناصر علی سرهندی، حزین لاهوری، گرامی کشمیری و .... به شیوه استادان سلف، به نظم سخن فارسی همت گماشته است. ذوق و قریحه سرشار و نبوغ فوقالعاده غالب در نظم سخن و آشنایی وی به انواع علوم پیشینیان، او را در ردیف شاعران بزرگ پارسیگو قرار داده و بحق یکی از مصادیق سخن نظامی عروضی سمرقندی است که «شاعر باید که سلیمالفطره، عظیمالفکره، صحیح الطبع، جیدالرویه، دقیقالنظر» باشد.