مذهب تصوف که ابتدا در بغداد و عراق آشکار گرديد و بزرگاني همچون حسين بن منصور حلاج، جنيد بغدادي و شبلي در اين طريقه ظهور کردند، بعدها بخصوص پس از انقراض غزنويان و روي کار آمدن سلجوقيان، در خراسان فرصت ظهور پيدا کرد، و افرادي چون ابوالحسن خرقاني، شيخ ابوالقاسم قشيري و ابوسعيد ابوالخير در اين طريقه پديد آمدند و به مرور بازار متصوفه گرم شد به گونه‌اي که مقارن حمله مغول، رونق اين طريقه در خراسان کمتر از عراق و شام نبود. مخصوصا با ظهور شيخ نجم‌الدين کبري بنيان‌گذار طريقه کبرويه، جاني تازه در کالبد اين فرقه دميده شد و خراسان و خوارزم، مقصد و ملجا اهل معرفت گرديد و شوريدگاني از بلاد دور و نزديک روي بر آستان شيخ نهادند و پس از تلمذ در محضر نجم الدين به مثابه سفيراني راستين، عهده دار اشاعه تعليمات او در ديگر ممالک شدند. اين جانب در اين نوشته بر آنم پس از معرفي مختصر نجم‌الدين کبري از کساني که به نوعي با او مرتبط بوده‌اند سخن به ميان آورم. برخي سمت استادي داشته و تعداد کثيري نيز به عنوان شاگردان و مريدان شيخ از محضر او کسب فيض کرده‌اند.

منابع مشابه بیشتر ...

6627c71513b0c.jpg

عرفان ایران - جلد 33-34

مصطفی آزمایش

فهرست شماره 33-34 عرفان ایران به این شرح است: در قسمت مقالات, معنای اولیه شیعه: به مناسبت میلاد امام حسین (ع) از حاج نورعلی تابنده؛ اسم و مسمی از حسن ابراهیمی؛ علم و معرفت از دیدگاه ابونصر سراج طوسی از جمشید جلالی؛ نظر میرزای قمی درباره خطبه البیان از رضا اسدپور؛ نشر متون صوفیانه مفید است یا مضر از سیدمحمدعلی جمالزاده؛ شرح زندگی بزرگان نعمت اللهی در دکن از عبدالجبار خان آصفی نظامی و ترجمه شاهد چوهدری؛ درک یک عالم معنوی از هانری کربن و ترجمه مرسده همدانی؛ در قسمت تصحیح متون، رساله منامیه از میرسیدعلی همدانی و تصحیح روح الله رجبی؛ و در قسمت عرفان و هنر، متافیزیک شعر از سیدحسن امین؛ حیرت صوفیانه و هنر اسلامی از آندری اسمیرنوف و ترجمه اسماعیل پناهی؛ در بخش عرفان و ادیان، فیلوکالیا: کتاب مقدس عرفان مسیحی ارتدکس محبوبه هادنیا؛ در قسمت معرفی کتاب نام پنج کتاب آمده است: اندر اسلام ایرانی اثر هانری کربن از زینب پودینه آقایی و رضا کوهکن؛ تجلیات معنویت اسلامی اثر سیدحسین نصر از فاطمه شاه حسینی؛ پرتوهای چینی نور تصوف اثر ساچیکو موراتا از حسن مهدی پور؛ کتاب تصوف به کوشش جمیل چیفتچی از اسری دوغان؛ مبانی هنر اسلامی ترجمه و تدوین امیر نصری از حجت پویان.

6627c2a197e77.jpg

عرفان ایران - جلد 31-32

مصطفی آزمایش

فهرست شماره 31-32 عرفان ایران به این شرح است: در قسمت مقالات, موسی و خضر (ع) دکتر نورعلی تابنده، تصوف و وضعیت فرهنگی ما از سعید سرمدی، میشل والسان و طریقه شاذلیه، شرح احوال داوود طائی از حسن مهدی پور، شیخ عبدالحلیم محمود از فرشته سخایی و فاطمه غلام نژاد، مولوی و مولویه از ویلیام چیتیک و ترجمه فاطمه شاه حسینی، در قسمت تصحیح متون، مجالس المومنین از شهرام پازوکی، در قسمت عرفان و ادیان، گزیده ای از عرفان مسیحی از جیمز کاتسینجر و ترجمه ابوالقاسم پیاده کوهسار، رمز پرندگان در ادیان از مانابو وایدا و ترجمه سمانه گچ پزیان، در قسمت عرفان و هنر، تاثیر زبان عربی بر هنرهای بصری اسلامی از تیتوس بورکهارت و ترجمه امیرنصری؛ کار در زندگی معنوی از فریتوف شوان و ترجمه پریسا خداپناه؛ و معرفی کتاب: عرفان، اسلام و ایران از شهرام پازوکی؛ صوفی و شعر اثر محمود ارول قلیچ از تورقای شفق؛ حیات تصوف در دوران عثمانی اثر عثمان تورر از اسرا دوغان.

دیگر آثار نویسنده بیشتر ...

56a478f45dbf8.PNG

تحلیل بنیادین شعر و شخصیت پروین

اکبر شعبانی

پروین اعتصامی، فرهیخته‌دخت یوسف اعتصام‌الملک آشتیانی، بانوی‌ اول شهر فارسی و از چهره‌های جاویدان ادب ایران‌زمین است، سخنش در عین سادگی، تحسین‌برانگیز است، رسالت و اصالت، دو اصل اجتناب‌ناپذیز او در کار شاعری است، پروین هیچ‌گاه از سر تفنن شعر نمی‌گوید، زبان‌ پخته و بیان سخته خویش را در قالب شیواترین سروده‌ها و به منظور اشاعه ناب‌ترین احساسات بشری به کار گرفته و عمر کوتاه خویش را سخاوتمندانه در راه اعتلای انسان و گسترش انسانیت به پایان رسانده است. در این مقاله، سعی شده بدون هیچ‌گونه پیش‌داوری و اغلب با تکیه به‌ سخن شاعر، بن‌مایه واقعی شعرش شناسایی و به صورتی مستند معرفی‌ گردد. امید که تلاش ناچیز حقیر در تحلیل بنیادین شعر و شخصیت پروین‌ راه‌گشا باشد.

پژوهش‌ها/پژوهش‌ در شعر و شاعران پژوهش‌ها/نقد و نظریه ادبی
مقاله
565772d46cae5.PNG

فردوسی، خارج از دایره اوهام

اکبر شعبانی

فردوسی توسی با همه عظمتی که دارد، متأسفانه در تذکره‌ها و تواریخ ادب چهره روشنی از او، آن‌گونه که باید ارائه نگردیده و همواره‌ هاله‌ای از افسانه و اوهام شخصیت واقعی شاعر را دربرگرفته است. در این‌ نوشتار، پس از مروری مختصر بر آثار موجود درباره فردوسی، با نگاهی‌ به دور از باورهای احساسی و عوام‌پسندأنه و تنها با تکیه بر متن شاهنامه و دیگر منابع معتبر، سعی شده است، ضمن نمایاندن شخصیت واقعی او از غربتی جانگاه که همواره، سایه شوم آن بر سر حکیم خردمند توس‌ سنگینی می‌کرده است، به نحوی ساده و ملموس سخن به میان آید.

مشاهیر ادبیات فارسی/فردوسی/پژوهش درباره فردوسی
مقاله