بحث و بررسي درباره موضوع تجربه زنان و تفاوت آن با تجربه مردان، زمينهساز شكلگيري رويكردهاي مختلفي در زمينه پيوند زبان و جنسيت شده است. زنان و مردان در كاربرد برخي از ويژگيهاي زباني (به ويژه آوايي) گرايشهاي متفاوتي دارند و همين امر سبب تفاوت زبان آنان با يكديگر ميشود. تفاوتهاي زباني چندان آشكار و شناخته شده نيستند و گويندگان زبان نسبت به آنها حساسيت و آگاهي زيادي ندارند؛ اما از طريق بررسي آثار و نوشتههاي زنان، ميتوان به ويژگيهاي ياد شده دست يافت. از ميان انواع شعر، به دليل پيوند عميق رثا با عواطف و احساسات شاعر، اين نوع ادبي بيش از ساير گونههاي ادبي، زمينه انعكاس ذهنيات و افكار شاعر را فراهم ميآورد و به همين دليل ظرفيت تحليل و بررسي از نظر بازتاب جنسيت زباني را دارد. فن شعري رثا از مصيبت نشئت گرفته و احساسات و عواطف شاعر را بر ميانگيزد تا اشعاري حزن انگيز بسرايد و از اين طريق مخاطبان را تحت تاثير قرار دهد. در اين پژوهش با روش توصيفي ـ تحليلي و با استفاده از آراي محققان جامعهشناسي زبان، شعر «سعاد صباح»، از پيشتازان شعر رثاي عربي در دوره معاصر را در سه سطح واژگاني، نحوي و بلاغي بررسي ميكنيم و از اين طريق، به تحليل پيوند زبان و جنسيت در اشعار اين شاعر ميپردازيم. مهمترين نتيجه حاصل از كاربست اين نظريه در تحليل مرثيه سعاد صباح، اين است كه رابطه تنگاتنگي بين عاطفه رثاء و جنسيت شاعر وجود دارد و عاطفه حزن بر اشعار سعاد صباح تاثير مستقيم گذاشته است.
کتاب 43 مرثیه از 32 شاعر با رباعیاتی راجع به حضرت علی اصغر (ع) از محمدصادق امیدواری خراسانی در سال 1362در شهر قم منتشر شده است
مویهها و سوگ سرایی بخشی از ادبیات شفاهی مردم لرستان به شمار میآید که در این کتاب به سه شیوه بررسی و تشریح میشود ;نخست، درج هر بیت با گویش لری ;دوم آوانویسی مویهها و سوم، برگردان بیت به فارسی .البته این برگردان به شعر نزدیک نیست، بلکه به گونهای ساده تحریر شده است" .مویههای لرستان"، "موسیقی سوگواری در لرستان"، "شیوههای مختلف مویه خوانی"، "سوگ آواهای لری"، "سوگ آواهای لکی"، "سوگ آواهای بختیاری"، "بررسی ادبی مویههای لرستان " و "بررسی مضمونی مویهها "از جمله مباحث این کتاب هستند .
براساس منطق گفتگویی و توجه به دیگربودگی در نظریه باختین، میتوان اصالت رمان را در ویژگی چندزبانگی آن دانست؛ از همین رو، زبان رمان در تعامل گفتگومند با سایر زبانهای برآمده از خاستگاههای متنوع اجتماعی ایدئولوژیک و نیز در تعامل بینامتنی با زبان سایر متون قرار دارد و به بازنمایی آنها میپردازد. بدین ترتیب، رماننویسان زن نیز در نوشتار زنانه خود، یا تکیه بر چندزبانگی، گفتمانی دوصدایی ایجاد کرده، امکان بروز صدای زنانه را فراهم میکنند. مقاله اضر با روش توصیفی ـ تحلیل و با بهرهگیری از نقد باختینی، در مقایسهای تطبیقی ـ بر پایه مکتب امریکایی ـ جلوههای گفتگومندی زبان در دو رمان زنانه فارسی و عربی را بررسی میکند: رمان چراغها را من خاموش میکنم، اثر زویا پیرزاد و ذاکره الجسد (خاطرات تن)، اثر أحلام مستغانمی. این دو نویسنده، علیرغم تفاوت در راهبردهای روایتی، در نوشتار زنانه خود به مسئله زبان و جایگاه آن در رمان توجه کرده، براساس ویژگیهای سبک خویش اشکال متنوعی از حضور زبانهای دیگر را در رمان بازنمایی کردهاند. در نتیجه گفتمان دوصدایی، در سه سطح مختلف، دیدگاه زنانه نویسندگان را به شکلی منکسر بروز میدهد؛ با این تفاوت که پیرزاد به ایجاد دنیای ناهمگون زبانی و شکست هژمونی زبان مسلط بر ادبیات توجه کرده است، در حالی که مستغانمی نگاهی انتقادی به مقوله جنسیت میافکند.
اسلوب شیوه خلق اندیشه و بیان آن در قالب الفاظ مناسب است. در کتابهای علوم بلاغی موضوع اسلوب اهتمام شایسته نشده است هر چند در آثار گروهی از دانشمندان به بعضی از ویژگیهای اسلوب اهتمام شایسته نشده است هر چند در آثار گروهی از دانشمندان به بعضی از ویژگیهای لفظی اسلوب اشاره شده اشت؛ اما این اطلاعات در بخشهای مختلف آثارشان پراکنده است و بابی به آن اختصاص دادهاند اسلوب و بلاغت با هم چه ارتباطی دارند؟ و فرق بین آن دو چیست؟ شکی نیست که اسلوب و بلاغت هر دو به لفظ و معنی و مطابقت با مقتضای حال عنایت دارند اما موضوع بلاغت اعم از موضوع اسلوب است. بلاغت برای رسیدن به کلام مطلوب از همه وسیلههای معنوی و بیانی بهره میگیرد اما اسلوب شامل وسایل معینی است که نویسندهای در موضوعی خاص از آن استفاده میکند. به تعبیر دیگر بللاغت علم است قبل از این که فن و شیوه باشد، اما اسلوب عبارت از بلاغت یک مولف است، شیوهای خاص که نویسنده برای تحقیق بلاغت در اندیشه و تعبیر از آن استفاده میکند.