«قابوس نامه» يا به تعبيري «نصيحت‌نامه» تاليف «عنصرالمعالي کي‌کاووس» از آثار قرن پنجم هجري قمري و اثري تعليمي و تربيتي است که در حوزه اخلاق و ارشاد جايگاه خاصي دارد. هدف و انگيزه نويسنده از تاليف اين کتاب، ابتدا ارشاد و راهنمايي فرزندش «گيلان شاه» و سپس بهره‌مندي ديگر جويندگان است. امتيازات و ويژگي‌هاي قابوس‌نامه، تنها مربوط به محتواي تعليمي و اندرزگونه آن نيست؛ بلکه عوامل متعددي در کنار هم به تعميق و نفوذ اين آموزه‌هاي تربيتي در مخاطب مدد مي‌رساند. ويژگي‌هاي خاص نويسنده چون صميمت، صداقت، پاکي سخن، فروتني و آزادانديشي از يک‌سو و ابزار کلامي وي چون به کارگيري امثال رايج فارسي و عربي، استفاده از تمثيل و داستان‌هاي جذاب و مناسب با موضوعات متن، بهره‌گيري از آيات و احاديث، برخورداري از سخنان بزرگان و اشعار فارسي از جمله عوامل مهمي است که به غناي تعليمي اين اثر قوت بخشيده، از اين حيث آن را جاويد و ماندگار کرده است. در اين مقاله ابتدا ويژگي‌هاي خاص نويسنده قابوس‌نامه را برمي‌شماريم که خود مدل و الگويي از ارزش‌هاي اخلاقي را به طور غيرمستقيم به نمايش مي‌گذارد؛ سپس به دسته‌بندي موضوعات محتوايي اين اثر مي‌پردازيم و در پايان تاثير ابزار کلامي نويسنده را مورد بررسي قرار مي‌دهيم.

منابع مشابه بیشتر ...

6485e56503bb5.jpg

آذرباد مهرسپندان (پرتوی نوا بر زندگی و برخی از کارهاش)

رهام اشه

این کتاب که به زبان فارسی سره به نگارش درآمده، گزارشی است از احوال و گفتار "آذرباد مهرسپندان " موبد موبدان عهد شاپور ذوالاکتاف که با بخش‌هایی از اندرزهای وی به چاپ رسیده است .بدین ترتیب، در بخش نخست کتاب جایگاه آذرباد در تاریخ ذکر گردیده و مقایسه‌ای میان گفتار او با مانی، کنفوسیوس و دیگران صورت گرفته است .در بخش دوم، "سخنان آذرباد "به زبان پهلوی و ترجمه فارسی به چاپ رسیده است .بخشی از این سخنان، اندرزهای آذرباد به پسرش است .در بخش سوم کتاب نیز روایات مختلف از آذرباد و سخنان او که در متون پهلوی، عربی و فارسی انعکاس یافته درج گردیده است .بخش چهارم کتاب نیز متضمن سخنان یا اندرزهای "آذرباد "است که به عربی یا به شعر فارسی عرضه شده است .

63109712e3204.jpg

اخلاق محتشمی

حسن اسفندیاری

کتاب حاضر کتابی است در نیایش ترک رذائل و درک فضائل، اخلاق محتشمی شرح متن صحیفه سجادیه حضرت امام زین العابدین و وصایای حضرت امیرالمومنین به فرزندش ابوعبدالله الحسین (ع) اثر شادروان حسن اسفندیاری است

دیگر آثار نویسنده بیشتر ...

5750535e5c15f.PNG

عشق به یک سرنمون ازلی (حضرت علی ع) در مسمّط طغرا

فاطمه الهامی

مقاله حاضر پژوهشی در شعر بلند طغرای مشهدی از شاعران و نویسندگان قرن یازدهم هجری قمری است. این شعر که در قالب مسمّط مخمس در یکصد و سی و چهار بند آمده است، به یکی از آثار او به نام «اعتقادیه» تعلق دارد؛ اثری که نایاب است و در مجموعه آثار طغرا و کلیات و رسائل او و در هیچ یک از تذکره ها و حتی تاریخ ادبیات ایران نیامده است. این شعر به طور کامل در نسخه خطی مناقب علوی اثر میر حسین علی خان تالپور از گنجینه و موزه نسخ خطی حاکمان تالپور در حیدر آباد سند ثبت و ضبط گردیده است. تا به حال هیچ گونه پژوهشی در مورد آن صورت نگرفته است و این مقاله برای اولین بار به معرفی و بررسی عواطف غنایی آن می‌پردازد. این مسمط در بزرگداشت حضرت علی (ع) است و از عاطفه فردی و جمعی عمیق و دلنشینی برخوردار است. در این گفتار برآنیم تا به بررسی عواطف شاعر با روش تحلیل محتوا بپردازیم.

پژوهش‌ها/پژوهش‌ در شعر و شاعران
مقاله