پدیده دفاع مقدس همراه با هشت سال مقاومت سرافرازانه مردم این مرز و بوم بر تمامی جنبههای زندگی آنان، خصوصا بر ادبیات و فرهنگ تأثیر نهاد و موجب تولد ادبیات خاص دفاع مقدس گردید. تأثیر جنگ را در تمامی انواع ادبی، به ویژه ادبیات داستانی میتوان مشاهده نمود. در خلق حماسههای جنگ، زنان نیز همچون مردان سهم بزرگی داشتهاند و این حماسههای جاودان در ادبیات داستانی، خصوصا در داستانهای کوتاه به تصویر کشیده شده است. این مقاله به بررسی نقش زن در چند داستان کوتاه دفاع مقدس پرداخته است. هدف از این بحث، بیان نقش زنان از دیدگاه جامعهشناختی در داستانهای کوتاه دفاع مقدس میباشد. زنان بر اساس نقشهایشان در این داستانها دستهبندی شدهاند و برای هر نقش، نمونهای از داستانهای کوتاه آورده شده است. برای هر داستان، نخست خلاصهای از آن بیان گردیده و سپس با استفاده از نمونههایی از نثر داستان، به تحلیل نقش زنان در اینگونه داستانها پرداخته شده است. در این مقاله، داستانهای کوتاه دفاع مقدس به دو دوره زمانی تقسیم میگردد و زنان نقشهای خاصی را در هر یک از داستانها دارند که این نقشها، در هر دوره به طبقههای مخلتفی تقسیم شده است.
کتاب هزار و یک حکایت یکی از تالیفات مرحوم خلیل خان ثقفی است. ایشان در پاریس به مطالعه کتب مختلفی از آثار نویسندگان عربی، مراکشی، الجزایری، فرانسوی، ژاپنی، چینی، انگلیسی، آلمانی که حکایات را نوشته بودند نمود و مصمم گردید که با اطلاعات شخصی حکایات مختلفی را بهم درآمیزد و اندک اندک آنرا تا پانصد حکایت درآورد ولی با فرصتی که در مدت یک سال بدست آورد و شور و ذوقی که پیوسته در تدوین کتاب از خود ابراز می نمود کم کم حکایات گردآورده او از یک هزار تجاوز نمود و نام آنرا هزار و یک حکایت نهاد و پس از بازگشت به میهن حک و اصلاح مختصری نمود و نام آنرا هزار و یک حکایت نهاد و منتشر نمود...
در این داستان پلیسی جنایی، احمد به همدستی سه نفر از دوستانش دست به آدمربایی مسلح میزند .آنان، سرمایهداری به نام پرویز پازوکی را میربایند .در این ماجرا احمد، راننده پازوکی را به قتل میرساند و در پی آن وقایعی رخ میدهد که داستان براساس آن شکل گرفته است.
ساختارگرايي ادبي يکي از روشهاي تحليل است که در دهه 1960 به اوج شکوفايي رسيد و ريشه آن را در زبانشناسي ساختارگرا بايد جست. تقابلهاي دوگانه اساس تفکر ساختارگرا است. در اين مقاله، شعر احمد رضا احمدي بر مبناي همين تقابل تحليل شده است که ما را به شناخت متفاوت و تازهاي از شعر او رهنمون ميگردد. احمدي، از شاعراني است که با انتشار کتاب طرح در سال 1341 به عنوان بنيان گذار موج نو شناخته شد. تقابلهايي که مد نظر است، در سه دسته کلي حضور و غياب جاي ميگيرند: 1. بينش نوستالژيک (کودکي/ بزرگسالي، وضعيت مطلوب گذشته/ وضعيت نامطلوب امروز) 2. مرگ و زندگي 3. شکوه و شکايت (ارزشها/ ضد ارزشهاي شعري گذشته و زمان حال شاعر، ارزشها/ ضد ارزشهاي اخلاقي، انساني ...). نتايج به دست آمده نشان ميدهد، تعداد اشعاري که در شکوه و شکايت جاي ميگيرند، بيش از ديگر تقابلهاست. تقابل عمده شعر احمدي، تقابل بين فرم و محتوا است؛ همان تقابل شکلهاي جديد موج نويي با محتواي اندوهناک. همچنين پيشنهادهاي شعري احمدي را در حوزههاي زباني و فرمي در اشعار شاعراني چون، علي باباچاهي، سيد علي صالحي و همچنين شعر شاعران حرکت و پست مدرن ميتوان مشاهده کرد.
اسطورهها هميشه به يک حال نميمانند، بلکه با گذر زمان برخي از آنها با شکل جديدتر به صورت داستانهاي حماسي نمودار ميشوند. در اين تغيير و تبديل، دگرگونيهايي در داستان اسطورهاي صورت ميپذيرد. دلايل گوناگوني براي تبديل اسطوره به حماسه وجود دارد و داستانها در طي تحول خود به جابه جايي، شکستگي، قلب، حذف و ... دچار ميگردند. در ورود اسطوره به حماسه، قهرمانها هم از اين تغيير به کنار نميمانند. در اين جستار نگارندگان با بررسي الگوهاي اسطورهاي و حماسي، اين تغيير و تبديلها را بررسي کردهاند.