روابط متقابل ادبي و فرهنگي ميان ملل عالم، بخصوص ملل همجوار از ديرباز مرسوم و متداول بوده است. در اين ميان، رابطه فرهنگي، زباني و ادبي ملت ايران و ملت عراق درطول تاريخ، بيش از هر ملت ديگري بوده است و جميل صدقي زهاوي، شاعر معاصر عراق، متوفاي 1936 ميلادي جايگاه ويژهاي دارد. نگارنده بر آن است تا درباره زندگي، آثار و افكار اين شاعر بزرگ معاصر عراق و جهان عرب مطالبي را قلمي نمايد. از زندگي و سبك شعري و جايگاه او در شعر معاصرجهان عرب سخن گفته، توانمنديهاي شاعر در زبان و ادب فارسي و ميزان آشنايي او با ادبيات فارسي تا سرحد امکان روشن نمايد. در اين ميان، پيوندهاي جميل صدقي زهاوي با ادب فارسي و بزرگان معاصر آن همانند، ملك الشعراي بهار و.... نيز بررسي ميگردد. هم چنين، حضور جميل صدقي زهاوي در كنگره بزرگداشت هزاره شاهنامه فردوسي (1934) در تهران، بررسي و مختصر تحليلي از اشعار فارسي و عربي صدقي زهاوي در اين كنگره، ياد کردي از ملامحمد زهاوي، والد پارسي سراي جميل صدقي، از جمله مواردي هستند که در اين مقاله به آنها پرداخته ميشود. گمان نگارنده اين است كه موضوعهايي اين گونه،كمك شاياني به درك بهتر تعامل ادبي و فرهنگي ادبيات فارسي با ادبيات و فرهنگ ديگر کشورها، از جمله کشورهاي عربي و مسلمان خواهد بود.
کسانی که در ادب فارسی از روی صدق و تانی و نه از سر هوی و تمنی، تاملی مستمر و بی وقفه به منظور کشف اصول و موازین حاکم بر ادب و فرهنگ ایران داشته اند، نیک می دانند که از جمله مظاهر توانایی شگفت آور سخن سرایان بزرگ و افسونگر فارسی زبان، آنست که با قدرت استفاده از قانون تجرید و تعمیم ذهن خلاق و آفرینشگر خویش، بخوبی توانسته اند با رویت مناظر در صحنه حیات و اندیشه در کار روزگار و ژرفکاوی در پدیده های گیتی و ترکیب آن ها با یادها و خاطره ها و خوانده ها و شنیده ها و در یک کلام دانسته ها آمیزه ای از عبرت و حکمت پرداخته و با عرضه دستاوردهای تامل و تجربه در قالب سخنان منظوم و منثور خوانندگان آثار خویش را از چشمه سار زلال ذوق سلیم خود سیراب ساخته و قریحه جمال پرست آن ها را نوازش داده، آدمیان را از زادگان طبع جویای کمال خویش برخوردار و کامیاب گردانند...
اگرچه رشته الفت و دوستی بین ایران و عراق ریشه دار و قدیمی است ولی تاریخ شروع روابط سیاسی بین ایران و عراق را می توان پس از شناسایی عراق توسط دولت ایران دانست که در تیرماه 1308 شمسی انجام گردیده است . متعاقب آن وزیر مختار ایران در دربار عراق تعیین و اعزام گردید. در هنگام تاسیس رابطه سیاسی، درجه نمایندگی ایران سفارت بود و بعد به سفارت کبرای شاهنشاهی تبدیل گردید تاکنون 21 تن از سفرای کبری به عراق آمده اند که از کلیه آقایان استدعا شد بیوگرافی و مدت خدمت و خاطرات خوش و تلخ خویش را مرقوم دارند تا در این کتاب چاپ گردد...
مطايبه جهان طرفهاي از واقعيتهاي معکوس است که همزمان به واقعيت و ضد آن ميپردازد. بنابراين براي بررسي دقيق متن مطايبهآميز بايد به اشکال، انواع و شگردهاي مطايبه توجه کرد. مطايبه ميتواند به شکل هزل، هجو و يا طنز ظاهر شود و شوخيهاي مبتني بر هر يک از اين اشکال را ميتوان در قالبهاي لطيفه، حکايت، قصه و... بيان کرد. در اين مقاله ضمن تعريف انواع و اشکال مطايبه و ذکر نمونههايي از قصههاي مطايبهآميز هزار و يک شب، ابتدا اين حکايتها از لحاظ عنوان به سه دسته طبقهبندي گرديده، سپس از منظر صفات نوعي تيپ ـ قهرمان قصهها مطالعه شده و در نهايت شگردهاي خندهآور اين قصهها، از جمله واژگونگي موقعيت، عدم تجانس، تضاد و اغراق و تصادف، پايان غيرمنتظره، اعمال غيرعادي اشخاص و ... مورد واکاوي قرار گرفته است.
در میان ادبیات جهان، دو ادب فارسی و عربی با وجوه مشترک فراوان میتوانند سهم بهسزایی را در پژوهشهای تطبیقی داشته باشند. خردورزی و عقلمداری و به تعبیر زیباتر حکمت، یکی از این وجوه مشترک و قابل مقایسه است. امرؤالقیس کندی سرآمد سخنسرایان عرب در یک کفه ترازوی این قیاس و رودکی سمرقندی، آدم الشعرای شعر فارسی در کفه دیگر جای گرفته است. امرؤالقیس، روزنههایی از حکمت جاهلی را با استمداد از فطرت و تعالیم گذشته و تجربه زندگی در اشعارش پیاده کرده و رودکی نیز با همین مفاهیم یادشده، ولی با در دست داشتن گنجینه مهمتر، یعنی اسلام، که چشمه بینش و خردورزی است، پا به عرصه شعر نهاده است.