کتابخانه مجازی ادبیات

در اين مقاله، به بررسي ساختمان هسته گروه فعلي يعني فعل در زبان فارسي معيار پرداخته مي‌شود. منظور از زبان فارسي معيار، همان زبان رسمي كشور ايران است كه زبان استاندة برقراري ارتباطات و تبادل اطلاّعات و زبان كتابت متن‌هاي علمي درسي و دانشگاهي است. فعل، اساسي‌ترين مقوله واژگاني زبان است. زيرا از يك سو آن را مي‌توان مهم‌ترين ركن جمله دانست كه در بردارنده معناي اصلي جمله و عناصر اصلي صرفي، مثل مطابقت به لحاظ زمان، شخص و شمار است و از سوي ديگر ساختار موضوعي آن نشاندهنده بسياري از اركان اصلي جمله است. عناصري را که در ساختمان فعل در زبان فارسي معيار بکار مي‌رود، مي‌توان به دو دسته تقسيم کرد: الف ـ جزء ثابت: ريشه فعلي، جزء ثابتي است که در تمامي صيغه‌ها و صورت‌هاي فعلي ديده مي‌شود. ب ـ اجزاء متغيّر: علاوه بر ريشه فعلي، اجزاء ديگري نيز درساختمان فعل بکار مي‌روند که امکان انتخاب درمورد آنها وجود دارد. بطور مثال، در مورد زمان، سه امکان گذشته،حال و آينده؛ در مورد عنصر مطابقت به لحاظ شخص، سه امكان اوّل شخص، دوم شخص و سوم شخص وجود دارد. به لحاظ ساختواژي، افعال را مي‌توان به دو دسته كُلّي تقسيم كرد: الف ـ افعال ساده كه در ساختمان آنها تنها جزء فعلي بكار رفته است. ب ـ افعال مركّب كه در ساختمان آنها علاوه بر جزء فعلي، حدّاقل از يك جزء غير فعلي نيز استفاده شده است.