زبان شاهنامه، زباني شگفت‌انگيز، خاص و در عين حال ساده و نزديک و هم جوش با ذهن مخاطب توصيف شده است. راز و رمز اين تقرب، البته پيچيده است و بسادگي نمي‌توان از همه جوانب آن پرده برداشت. کار درست و شايسته، در حوزه زبان شاهنامه، بررسي همه ابعاد و زير و بم آن از جهات گوناگون است، کاري که شگرف است و تنها در سايه تحقيق دقيق و همراه با تجربه‌ها و دانش‌هاي گوناگون، ممکن و ميسر است. هدف نگارنده از ارائه اين مقاله، پرداختن به مقوله‌اي بسيار جزئي و در عين حال با اهميت در زبان شاهنامه است. معرفي و تحليل نوعي حذف در زبان شاهنامه چيزي است كه به گمان ما، دانستنش بر هر شاهنامه‌خوان و شاهنامه‌پژوهي، بايسته است. دستاورد شناخت اين مقوله از حذف، مي‌تواند دست‌كم در چهار موضوع نسخه‌شناسي، معناشناسي، آشنايي با شيوه‌اي از بلاغت و نحو زبان شاهنامه، مورد استفاده قرار گيرد؛ با اين حال هرگاه ما از كم و كيف اين تحقيق آگاه گرديم؛ با اين كه اين ويژگي به زبان فردوسي منحصر نبوده است؛ پي خواهيم برد كه چگونه شاعر، در سراسر شاهنامه، با كاربرد آن به عنوان يکي از تکنيک‌هاي زباني، زمينه وحدت زيبايي و معنايي را براي متن خويش فراهم آورده است. كثرت نمونه‌هايي كه در اينجا ارائه مي‌گردد، از گرايش فردوسي به بيان گفتار، از طريق همين شيوه زباني خبر مي‌دهد. اين مقوله حذف كه عجالتا به «حذفي غريب» نامگذاري مي‌شود؛ پيش از اين در هيچ گفتاري نقل نگرديده و اين مقاله براي نخستين بار بدان مي‌پردازد.

منابع مشابه بیشتر ...

64d2447b34ebe.jpg

معمای شاهنامه - جلد اول (باستان شناسی و داستان شناسی شاهنامه)

سیامک وکیلی

ویژگی اصلی این پژوهش، کنکاش باستان‌شناسانه و روان‌شناسانه درباره‌ی شخصیت‌ها و فضای اجتماعی و سیاسی داستان‌های "شاهنامه" است. به باور نگارنده: "شاهنامه دارای دو بخش است که به طور کامل با هم تفاوت دارند. ویژگی‌های ساختی، زبان شناسی، جهان‌بینی و مانند این‌ها در هر دو بخش چنان ناهماهنگ و ناهمخوانند که می‌توان گفت دارای دو اندیشه، دو استعداد، و دو پسند جداگانه و نایکدست‌اند. برای نمونه در یک بخش سستی و ناپایداری جهان، بنیان جهان‌بینی است و در بخش دیگر آزپرستی و زیاده‌خواهی اساس جهان‌بینی است و در بخش دیگر آزپرستی و زیاده‌خواهی اساس جهان‌بینی نویسنده را می‌سازد؛ ..... بر این اساس می‌توان شاهنامه را بر دو بخش جداگانه بخش‌بندی کرد بخش نخست از آغاز شاهنامه تا پایان شاهنشاهی (= امپراتوری) کیخسرو به همراه داستان رستم و اسفندیار است که شاهنامه‌ی اصلی نامیده می‌شود و بخش دوم از آغاز پادشاهی لهراسب تا پایان شاهنامه (بدون داستان رستم و اسفندیار) است که آن را شاهنامه افزوده نام نهاده‌ایم. شاهنامه‌ی افزوده نوشته‌ی فردوسی است؛ اما شاهنامه‌ی اصلی نویسنده‌ی دیگری دارد که باید برای یافتن نامش در تاریخ و تاریخ ادبیات کاوش کرد. کتابی که پیش رو دارید کوشیده تا این نظر را که کل شاهنامه نوشته‌ی یک تن نیست به اثبات برساند".

608e691f194eb.png

شاهنامه حکیم ابوالقاسم فردوسی (متن کامل چهار کتاب اصلی و سه داستان الحاقی با مقابله و تصحیح از روی مشهورترین نسخه‌ها)

ابوالقاسم فردوسی

شاهنامه فردوسی بزرگ‌ترین منظومه حماسی و تاریخی ایران و در شمار عظیم‌ترین و زیباترین آثار حماسی ملل عالم است. از شاهنامه افزون بر نسخ خطی گرانبها، چاپ‌های مختلفی در دست است. این نسخه با حروف متناسب، تصاویر متعدد با فهرست کامل مندرجات و فرهنگ لغات و مزایای دیگر مهیا شده است. در آغاز کتاب نیز مقدمه طبع معروف امیر بهادر در شرح احوال فردوسی که محتوی مقدمه بایسنقری مشهور به مقدمه جدید شاهنامه است و هجونامه معروف فردوسی درباره سلطان محمود و تاریخ و ترجمه سلطان محمود سبکتکین آورده شده است.

دیگر آثار نویسنده بیشتر ...

614aecb9e8056.png

شیراز شهر گل و بلبل: راهنمای نقاط دیدنی و آثار باستانی شیراز

علی محمدی

شیراز شهر گل و بلبل، شهر شاعران، شهر عارفان، دیار عاشقان، برج اولیاء، سرزمین عشق، شهر مسجدها، سرزمین باغ‌ها، مدفن شهدا، تربت حافظ، خاک سعدی، خال رخ هفت کشور و عروس ملک ایران است. این کتاب برای علاقمندان آثار باستانی شیراز و سیاحان و مسافران تهیه گردیده و در آن سعی شده تا تمام نقاط دیدنی و اماکن تاریخی این شهر، هم از جنبه ظاهری و هم از باب تاریخچه، همراه با عکس‌های قدیم و جدید آن معرفی شود.

پژوهش‌ها/پژوهش‌های عمومی/ایران شناسی
کتاب
60002f03c72b7.jpg

سیمای اندلس (شکوه تمدن اسلامی)

علی محمدی

این نوشتار بر آنست تا دورنمایی از اندلس قبل و بعد از ورود اسلام و ترسیمی از برخورد مسلمانان با مسیحیان بعد از فتح اندلس و نیز رفتار مسیحیان با ایشان پس از شکست و پایان حکومت اسلامی در اندلس را نمایش دهد. از آنجایی که از اروپاییان نیز سخن به میان آمده، تلاش شده از محققان اروپایی نیز گواهی بر صدق مدعا بیاورد. در این مجموعه به سابقه تشیع و اسلام‌پذیری هر شهر، راویان برخاسته از منطقه و پیوند تاریخی شهر با عترت پیامبر (ص) سخنان پیشوایان معصوم درباره شهرها، فقهاء، محدثان، مفسران و حافظان و خطباء و شاعران متعهد هر منطقه، مطرح می‌گردد. از امامزادگان و بزرگان مدفون در شهر سخن به میان می‌آید. مبارزات مردم شهرها با کفار و اشرار ترسیم می‌شود. مساجد، مدارس، دانشگاهها و مراکز فرهنگی مهم شهر در پیش دید نسل جوان قرار می‌گیرد. آداب و سنن خوب و اسلامی مردم در ماه رمضان و محرم و عید فطر و قربان و غدیر و جمعه یادآوری می‌شود. روحیات و اخلاق اقتصادی، نظامی، سیاسی، فرهنگی و تاریخی شهرها مطرح می‌گردد.

پژوهش‌ها/پژوهش‌های عمومی
کتاب